Anneliese Michel

Μια αληθινή ιστορία θανάσιμων εξορκισμών και το έγκλημα που κρύβεται από πίσω

Δεν παρατηρείται συχνά το φαινόμενο, μια πραγματική ιστορία να είναι πιο τρομακτική και πιο ανησυχητική από την ταινία τρόμου που ενέπνευσε.
Η Anneliese Michel τον τελευταίο χρόνο της σύντομης ζωής της υποβλήθηκε σε 67 τελετές εξορκισμού!
Τελικά πέθανε από υποσιτισμό και αφυδάτωση, κάτι για τον οποίο θεωρήθηκαν υπεύθυνοι οι γονείς της και οι δύο ιερείς της.

Δύο ζητήματα θα μελετήσουμε σε αυτή την υπόθεση: την φύση της κατάστασής της Anneliese (ιατρική,  πνευματική, μεταφυσική) και την ευθύνη ή μη, των γονιών και των ιερέων της για τον θάνατό της.

Τα πρώτα ανέμελα παιδικά χρόνια

Η Anna Elisabeth “Anneliese” Michel (21.09.1952 – 01.07.1976) γεννήθηκε στο Leiblfing της Βαυαρίας της Δυτικής Γερμανίας.

Οι γονείς της Joseph και Anna ήταν μέλη της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας και ήταν βαθιά θρησκευόμενοι. Ο πατέρας της είχε προσπαθήσει να γίνει ιερέας ενώ τρεις από τις θείες της ήταν ήδη μοναχές. Και οι δύο γονείς της ήταν από εύπορες οικογένειες με μεγάλη επιτυχία στις επιχειρήσεις.
Το πρώτο παιδί του ζευγαριού, η Martha (γεν. 1948), πέθανε σε ηλικία 8 ετών από νεφρική ανεπάρκεια. Απέκτησαν άλλες τέσσερις κόρες: την Anneliese, την Gertrud (γεν. 1954), τη Barbara (γεν. 1956) και τη Roswitha (γεν. 1957).

Τα κορίτσια περνούσαν μεγάλο μέρος από τον χρόνο τους σε εσωτερικούς χώρους προσευχόμενες, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι ήταν απομονωμένες από τον υπόλοιπο κόσμο.
Όλη η οικογένεια επισκέπτονταν την εκκλησία τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα.

Η Anneliese ήταν εξαιρετικά ευφυής και αφοσιωμένη στα μαθήματά της και όλα έδειχναν ότι θα είχε μια πανεπιστημιακή εξέλιξη. Ήθελε να γίνει καθηγήτρια θεολογίας.

Ακολουθώντας τα χνάρια της μητέρας

Το 2005, η μητέρα της Anneliese δήλωσε στην εφημερίδα Telegraph ότι όταν απέκτησε το πρώτο της παιδί, τη Μάρθα, επειδή ήταν ένα παιδί εκτός γάμου, έφερε μεγάλη ντροπή στην οικογένειά της. Παρότι παντρεύτηκε τον πατέρα του παιδιού της, την έβαλαν να φορέσει μαύρα την ημέρα του γάμου της για να δηλώσει την αμαρτία της. Όταν η Μάρθα πέθανε, το αίσθημα της αμαρτίας έγινε ακόμη πιο έντονο.
Τα επόμενα χρόνια, η μητέρα της εργάστηκε σκληρά για να εξιλεωθεί από αυτή την αμαρτία ώσπου κατέληξε στην ακραία αγνότητα (πέραν των περιπτώσεων της ηθελημένης εγκυμοσύνης).

Αυτό οδήγησε και την ίδια την Anneliese να θέλει να εξιλεώνει τακτικά τις αμαρτίες των άλλων, όπως για παράδειγμα, ότι κοιμόταν συχνά στο πάτωμα ως μετάνοια για τους τοξικομανείς που κοιμόντουσαν κι οι ίδιοι στους δρόμους.

Προβλήματα υγείας

Ως παιδί, η Anneliese Michel αρρώσταινε πολύ συχνά. Αντιμετώπισε την ιλαρά, την παρωτίδα και την οστρακιά σε νεαρή ηλικία. Επιπλέον, ήταν αδύνατη και συχνά υπέφερε από διάφορους πόνους.

Όταν η Anneliese ήταν 15 ετών, ενώ βρισκόταν στο σχολείο, έπαθε ξαφνικά ένα μπλακάουτ και άρχισε να τριγυρνά ζαλισμένη. Αν και η Anneliese δεν θυμόταν αργότερα το γεγονός, οι φίλοι και η οικογένειά της είπαν ότι βρισκόταν σε κατάσταση έκστασης.

Στη συνέχεια, στις 24 Αυγούστου 1969, η Anneliese βίωσε ένα παρόμοιο περιστατικό, όπου ενώ κοιμόταν έβρεξε το κρεβάτι της, ξύπνησε χωρίς να έχει επαφή με το περιβάλλον της, είχε έντονους σπασμούς και έτρεμε ανεξέλεγκτα για περίπου 15 λεπτά.
Μετά τη δεύτερη φορά, η Anneliese επισκέφτηκε τον νευρολόγο Dr. Siegfried Lüthy που της διέγνωσε επιληψία κροταφικού λοβού.

Λίγες ημέρες αργότερα, στις αρχές Σεπτεμβρίου, η Anneliese αρρώστησε με πνευμονία και φυματίωση. Νοσηλεύτηκε και τελικά μεταφέρθηκε στο σανατόριο του Mittelberg μέχρι την άνοιξη.
Ταυτόχρονα, διαγνώστηκε και με κατάθλιψη.

Ψυχιατρική θεραπεία

Στις 3 Ιουνίου του 1970, η Anneliese υπέστη μια τρίτη επιληπτική κρίση. Της συνταγογραφήθηκαν αντισπασμωδικά φάρμακα τα οποία δεν μείωσαν το πρόβλημα.
Μια εβδομάδα αργότερα, άρχισε να ισχυρίζεται ότι βλέπει «πρόσωπα διαβόλου».
Τότε της χορηγήθηκαν φάρμακα που χρησιμοποιούνται σε περιπτώσεις διαφόρων ψυχώσεων, όπως η σχιζοφρένεια, η διαταραγμένη προσωπικότητα και οι παραισθήσεις.

Η θεραπεία της Anneliese στο ψυχιατρείο δεν βελτίωσε την υγεία της και η κατάθλιψή της επιδεινώθηκε.

Αν και λόγω ασθενειών η Anneliese Michel έχανε συχνά σχολείο, ήταν τόσο ικανή που το 1973 πέρασε στο Πανεπιστήμιο του Würzburg.
Ήταν ένα χαρούμενο και κοινωνικό κορίτσι και έκανε σχέση με ένα αγόρι, τον Peter (ο οποίος παρέμεινε δίπλα της μέχρι το τέλος).

Φωνές και άλλες ενοχλήσεις

Η Anneliese ισχυρίστηκε ότι άκουγε φωνές που της έλεγαν ότι ήταν «καταραμένη» και ότι θα «σάπιζε στην κόλαση». Ξεκίνησε να ενοχλείται όταν πλησίαζε χριστιανικά ιερά αντικείμενα, όπως ο σταυρός.

Σε μια προσπάθεια να βοηθηθεί η  Anneliese αποφασίζει να αλλάξει περιβάλλον και ταξιδεύει στην Ιταλία να δει μια φίλη της, την Frau Hein. Μαζί με τη φίλη της επισκέφτηκαν την εκκλησία του Αγίου Δαμιανού στην Ασίζη για να προσκυνήσουν.
Μέσα στην εκκλησία η Anneliese Michel αρνήθηκε πεισματικά να πλησιάσει τον περίφημο μεγάλο ρωμανικό σταυρό, μπροστά στον οποίο η ιστορία λέει ότι προσευχόταν ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης. (Οι Φραγκισκανοί λατρεύουν αυτόν τον σταυρό ως σύμβολο της αποστολής τους από τον Θεό).
Όπως επίσης, αρνήθηκε να πιεί και από το νερό της ιερής, χριστιανικής πηγής.

Κατά την επιστροφή των δύο κοριτσιών με το λεωφορείο, η Frau Hein δήλωσε ότι η Anneliese απέπνεε μια δυσωδία παρόμοια με περιττώματα ή κάτι που καίγεται. Αλλά και οι υπόλοιποι επιβάτες του λεωφορείου τη μύριζαν επίσης, χωρίς όμως να δώσουν κάποια παραφυσική ερμηνεία.

«Η Anneliese μου είπε ότι δεν μπορούσε να μπει στο ιερό. Καθώς πλησίαζε διστακτικά ένιωθε ότι το έδαφος έκαιγε σαν φωτιά και απλά δεν άντεχε. Έπρεπε δε να αποτρέψει το βλέμμα της από την εικόνα του Χριστού. Πρόσθεσε επίσης ότι δεν μπορούσε πλέον να κοιτάζει μεταλλικές εικόνες αγίων γιατί άστραψαν τόσο πολύ που τυφλωνόταν», κατέθεσε αργότερα ο π. (πατήρ) Ernst Alt.

Αυτό ήταν! Το συμπέρασμα βγήκε: Η Anneliese Michel βρισκόταν υπό την κατοχή κάποιου δαίμονα.

Οι πρώτες αντιδράσεις της Εκκλησίας

Ως αποτέλεσμα, η οικογένειά της Anneliese προσέφυγε στην Καθολική Εκκλησία ζητώντας εξορκισμό.

Στην Καθολική Εκκλησία, η επίσημη έγκριση για εξορκισμό χορηγείται όταν το υποκείμενο πληροί αυστηρά τα καθορισμένα κριτήρια και θεωρείται ότι πάσχει από κατοχή (infestatio) και υπό δαιμονικό έλεγχο. Ανάμεσα σε αυτά τα κριτήρια, είναι η έντονη αντιπάθεια για θρησκευτικά αντικείμενα, οι υπερφυσικές δυνάμεις, η ομιλία με διαφορετική φωνή, κ.ά. Επιπλέον, για να τελεσθεί ένας εξορκισμός απαιτείται η άδεια του επισκόπου.
Έτσι, οι τοπικοί ιερείς αρχικά αρνήθηκαν – συνέστησαν μάλιστα τη συνέχιση της ιατρικής περίθαλψης.

Η επιδείνωση στα ύψη

Η κατάστασή όμως της Anneliese, παρά τη φαρμακευτική αγωγή, επιδεινώθηκε.
Στα όσα προβλήματά είχε μέχρι τότε, προστέθηκαν και οι αυτοκτονικές τάσεις.
Εκτελούσε ψυχο- καταναγκαστικά εκατοντάδες squats (καθίσματα) την ημέρα έως ότου έσπασε τους συνδέσμους στα γόνατά της.
Έβλεπε δαίμονες παντού.
Παράλληλα, έγινε επιθετική. Άρχισε να γρυλίζει, να γαβγίζει σαν σκύλος, να αυτοτραυματίζεται, να πετάει και να σπάει πράγματα.

Έτρωγε ότι έντομα έβρισκε μπροστά της, έτρωγε κάρβουνο από το τζάκι, έξυνε και έτρωγε το χρώμα από τους τοίχους.
Έπινε νερό από τη λεκάνη της τουαλέτας και έπινε τα ούρα της από το πάτωμα.

Εκτός από τις οπτικές παραισθήσεις, η Anneliese άρχισε να βιώνει οσφρητικές ψευδαισθήσεις («φαντοσμία»): «Άρχισε να μυρίζει μια φρικτή δυσωδία που δεν την αντιλαμβάνονται οι άλλοι» (Goodman 1981).

… ΜΟΛΙΣ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΤΗΚΕΣ

“Ο Γιώργος Λάμπρος κάνει σίγουρα μία εντυπωσιακή είσοδο στο χώρο της αστυνομικής μυθοπλασίας, συνδιάζοντας αριστοτεχνικά σε αυτή τη συλλογή τις περισσότερες κατηγορίες της λογοτεχνίας μυστηρίου.”

Και οι εξορκισμοί ξεκινούν

Ο 40χρονος ιερέας Ernst Alt ήταν αυτός που έκανε την οριστική διάγνωση: «Η Anneliese Michel δεν είναι επιληπτική, αλλά δαιμονισμένη».

Τον Σεπτέμβριο του 1975, ο επίσκοπος του Wuertzburg, Josef Stangl, χορήγησε στον 67χρονο π. Arnold Renz την άδεια για να πραγματοποιήσει τις επίσημες τελετές εξορκισμού από το «Rituale Romanum». Διέταξε όμως απόλυτη μυστικότητα.
Ο π. Renz, πραγματοποίησε την πρώτη συνεδρία στις 24 Σεπτεμβρίου 1975. Ο πρώτος εξορκισμός αποκάλυψε τουλάχιστον έξι δαίμονες που κατοικούσαν στο σώμα της Anneliese.

Σε αυτό το σημείο, η Anneliese έπεισε τους γονείς της και σταμάτησαν να συμβουλεύονται τους γιατρούς, αλλά βασίζονταν αποκλειστικά στις τελετές εξορκισμού. Ταυτόχρονα η Anneliese αρχίζει να αρνείται το φαγητό, ισχυριζόμενη ότι οι δαίμονες δεν της επέτρεπαν να φάει.

Συνολικά 67 συνεδρίες εξορκισμού, μία ή δύο κάθε εβδομάδα διάρκειας έως και τεσσάρων ωρών η καθεμία, πραγματοποιήθηκαν σε περίπου δέκα μήνες από το 1975 ως και το 1976, από τους π. Arnold Renz και π. Ernst Alt.

Το Rituale Romanum

Οι εξορκισμοί υπήρχαν σε διάφορους πολιτισμούς και θρησκείες εδώ και χιλιετίες, αλλά η πρακτική έγινε δημοφιλής στην Καθολική Εκκλησία τον 15^ο αιώνα. Οι “εξορκιστές” ιερείς χρησιμοποιούσαν τη λατινική φράση «Vade retro satana» («Γύρνα πίσω Σατανά») για να εκδιώξουν τους δαίμονες από το σώμα που είχαν καταλάβει.
Η πρακτική του καθολικού εξορκισμού κωδικοποιήθηκε στο Rituale Romanum. Το βιβλίο γράφτηκε το 1614, και έχει παραμείνει αυτούσιο, με ελάχιστες μόνο αλλαγές.

Το Rituale Romanum (Ρωμαϊκό Τελετουργικό) είναι ουσιαστικά ένας οδηγός για Ρωμαιοκαθολικούς ιερείς, που χωρίζεται σε δέκα ενότητες, καθεμία από τις οποίες ασχολείται με μια διαφορετική ιεροτελεστία: Βάπτιση, Επιβεβαίωση, Θεία Ευχαριστία, Μετάνοια, Χρίσμα, Γάμος, Ιεροσύνη, Λειτουργία για τους ετοιμοθάνατους, Λειτουργία της κηδείας, και η ιεροτελεστία του εξορκισμού, γνωστή ως «De exorcizandis obsessis a daemonio».

Στην πιο σύντομη μορφή της η προσευχή του εξορκισμού συνίσταται στα λόγια:
«Ως λειτουργός της Εκκλησίας, με τη δύναμη του Εσταυρωμένου και Αναστάντος Κυρίου Ιησού Χριστού, σε διατάζω, ακάθαρτο πνεύμα, να φύγεις!».

Το τέλος της Anneliese Michel

«Θέλω να πεθάνω, ώστε με τη θυσία μου αυτή να εξιλεωθεί η δύστροπη νεολαία και οι αποστάτες ιερείς της σύγχρονης εκκλησίας», έλεγε τότε η Anneliese Michel.
Έχοντας αυτό κατά νου, σταμάτησε να τρώει. Λίγο πριν το θάνατό της η Anneliese ζύγιζε 30 κιλά (!) το σώμα της ήταν παραμορφωμένο και δεν μπορούσε να περπατήσει  χωρίς να υποβαστάζεται από άλλον.

Πριν ξεκινήσει ο τελευταίος εξορκισμός στις 30 Ιουνίου, η Anneliese Michel μετρήθηκε με πυρετό 38,9^ο C. Κατά τη διάρκεια της ιεροτελεστίας, επέμενε να γονατίζει επανειλημμένα, και η οικογένειά της μείωσε τη φθορά στο σώμα της, τοποθετώντας ένα μαξιλάρι στο πάτωμα.
Τα τελευταία της λόγια στον ιερέα Renz ήταν, «Σε παρακαλώ, δώσε μου άφεση».
Γύρω στα μεσάνυχτα, ο ιερέας κάλεσε τους δαίμονες να σιωπήσουν και να αφήσουν το κορίτσι να ξεκουραστεί.
Η Anneliese είπε στη μητέρα της: «Μαμά, μείνε μαζί μου. Φοβάμαι» και έπεσε για ύπνο. (Felicitas Goodman: «The Exorcism of Anneliese Michel», 1981)

Την επόμενη μέρα, την 1η Ιουλίου 1976 στις 7 το πρωί, ο πατέρας της Anneliese την είδε που κοιμόταν και έφυγε για τη δουλειά του. Μία ώρα αργότερα, στις 8 το πρωί, η Anna Michel πήγε να ξυπνήσει την κόρη της και συνειδητοποίησε ότι ήταν νεκρή. Ήταν μόλις 23 ετών.

Η προβληματική νεκροψία

Η νεκροψία ανέφερε ως αιτία θανάτου τον υποσιτισμό και την αφυδάτωση που προέκυψαν από σχεδόν ένα χρόνο σε κατάσταση λιμοκτονίας. Κατάσταση που πιθανώς επιδεινώθηκε από σωματική άσκηση.

Η αντίληψη ότι η Anneliese πέθανε από ασιτία είναι προβληματική για διάφορους λόγους. Όσοι πεθαίνουν από την πείνα συνήθως πεθαίνουν από αφυδάτωση ή από μόλυνση λόγω εξασθενημένης ανοσίας, με αποτέλεσμα κάποια ανεπάρκεια οργάνων, συνήθως της καρδιάς ή των νεφρών. Πριν από το θάνατο, ο ασθενής είναι τυπικά ακίνητος για μέρες. Όλα αυτά τα σημεία είναι αντίθετα με τα γεγονότα της υπόθεσης της Anneliese.

Οι εξετάσεις κατά τη νεκροψία δεν έδειξαν καμία ανεπάρκεια οργάνου. Η Anneliese μπόρεσε να σηκωθεί από το κρεβάτι επανειλημμένα το βράδυ πριν πεθάνει, κάτι που θα ήταν αδύνατο για κάποιον που βρισκόταν στα πρόθυρα του θανάτου από την πείνα.
Αν και η Anneliese είχε πυρετό, δεν ήταν αρκετά υψηλός ώστε να υποδηλώνει απειλή για τη ζωή.

Κατηγορίες

Ο κρατικός εισαγγελέας υποστήριξε ότι ο θάνατος της Anneliese θα μπορούσε να είχε αποτραπεί έως και μία εβδομάδα πριν πεθάνει. Κατηγορήθηκαν οι γονείς της Anneliese και οι ιερείς Ernst Alt και Arnold Renz για ανθρωποκτονία από αμέλεια επειδή, παρά την άθλια κατάσταση της Anneliese τον τελευταίο χρόνο την άφησαν χωρίς ιατρική παρακολούθηση.

Ο επίσκοπος Stangl κατέθεσε ότι δεν είχε ενημερωθεί για την ανησυχητική κατάσταση της υγείας της Anneliese Michel όταν ενέκρινε τον εξορκισμό και δεν ασκήθηκε καμία κατηγορία εναντίον του. Δήλωσε μάλιστα ότι στο μέλλον, θα εγκρίνει κάποιον εξορκισμό μόνο εάν ο δαιμονισμένος συμφωνήσει να παραβρίσκεται κάποιος γιατρός κατά τη διάρκεια του τελετουργικού.

Η υπόθεση είχε ιδιαίτερη σημασία στη Βαυαρία, όπου το 70 τοις εκατό των σχεδόν 11 εκατομμυρίων τότε κατοίκων ήταν Καθολικοί.

Οι δαίμονες είναι ακόμη εδώ

Λίγο πριν τη δίκη, οι γονείς διέταξαν την εκταφή του σώματος της κόρης τους από τον τάφο της, αφού μια καλόγρια τους είπε ότι είχε ένα όραμα ότι το σώμα της Anneliese ήταν ακόμα άθικτο και αυτό θα αποδείκνυε ότι ακόμη και νεκρή παρέμενε δαιμονισμένη.
Η εκταφή όμως έδειξε φυσιολογική αποσύνθεση του σώματος.
Ωστόσο, ο πατέρας της Anneliese ισχυρίστηκε ότι τα αποτυπώματα των χεριών του Σατανά ήταν ορατά πάνω στο φέρετρο.

Η δίκη ξεκινά

Η δίκη ξεκίνησε στις 30 Μαρτίου 1978 στο περιφερειακό δικαστήριο του Aschaffenburg της Γερμανίας.

Την υπεράσπιση των γονέων του θύματος ανέλαβε ο Erich Schmidt-Leichner. Ο συγκεκριμένος δικηγόρος είχε γίνει διάσημος επειδή το 1945-1946 ήταν ο συνήγορος υπεράσπισης των ναζιστών εγκληματιών πολέμου κατά τη Δίκη της Νυρεμβέργης.
Αλλά και η επίσημη Καθολική Εκκλησία είχε πληρώσει επώνυμους δικηγόρους για την υπεράσπιση των δύο ιερέων κατηγορουμένων.

Οι γιατροί κατέθεσαν ότι η Anneliese Michel δεν ήταν φυσικά δαιμονισμένη. Αιτιολόγησαν τη «δαιμονική» συμπεριφορά της ως μια ψυχολογική αντίδραση επηρεασμένη από την αυστηρή θρησκόληπτη ανατροφή της σε συνδυασμό με την επιληψία της και τις ψυχολογικές της διαταραχές. Σύμφωνα με τον Dr. Hans Sattes του Πανεπιστημίου του Wuertzburg, όλα τα παραπάνω αθροιστικά οδήγησαν σε μια σοβαρή πνευματική ασθένεια και βαριά ψυχική διαταραχή.

Ο Dr. Richard Roth, ο οποίος ήταν ο τελευταίος γιατρός που είχε δει την  Anneliese  ζωντανή, της είχε πει:
«Δεν υπάρχει ένεση κατά του διαβόλου, Anneliese».

Οι θέσεις της υπεράσπισης

Η υπεράσπιση υποστήριξε ότι ο εξορκισμός ήταν νόμιμος και ότι το γερμανικό σύνταγμα προστάτευε τους πολίτες στην απεριόριστη άσκηση των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων. Παρουσίασε μάλιστα και κασέτες που είχαν ηχογραφηθεί κατά τη διάρκεια εξορκισμών, ώστε “να αποδείξουν” στο δικαστήριο ότι αυτό που ακούγονταν ήταν δαίμονες.

Όταν ρωτήθηκε γιατί δεν είχε ζητηθεί ιατρική παρέμβαση, ο π. Renz απάντησε περιφρονητικά:
«Το τελετουργικό του εξορκισμού δηλώνει ρητά ότι οι κληρικοί δεν πρέπει να επιβαρύνονται με ιατρικά θέματα».

Σε αυτό βέβαια, ο π. Renz είχε δίκιο, καθώς η ιεροτελεστία του εξορκισμού που χρησιμοποιούσαν δεν έλεγε τίποτα για τις ευθύνες του ιερέα για τη σωματική ευημερία των δαιμονισμένων. Αντίθετα, πρότεινε: «Ο εξορκιστής θα πρέπει να προφυλαχθεί από τη χορήγηση ή τη σύσταση οποιουδήποτε φαρμάκου στον ασθενή, αλλά θα πρέπει να αφήσει αυτή τη φροντίδα στους γιατρούς» (Burton 2017).

Στην ερώτηση, γιατί πιστεύει ότι η Anneliese Michel κυριεύτηκε από κακά πνεύματα, ο π. Ernst Alt απάντησε:
«Είμαι πεπεισμένος ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με μια χαρακτηριστική περίπτωση εξιλαστήριας κατοχής. Στις πολλές συζητήσεις που είχα μαζί της, μου έδωσε να καταλάβω ότι ζούσε με μεγάλο φόβο για το μέλλον των ανθρώπων και λυπόταν γι’ αυτό. Η μόνη παρηγοριά που είχε ήταν η γνώση ότι μέσα από αυτό το τρομερό βάσανο που περνούσε σώζονται πολλές ψυχές».

«Η Anneliese Michel δεν ήταν ψυχικά άρρωστη. Όχι μόνο καταλάβαινε τα πάνταˑ ήταν επίσης προικισμένη με μια ιδιαίτερα ώριμη πίστη. Γι’ αυτό ζήτησε από την Εκκλησία βοήθεια και να της τελεστεί η ιεροτελεστία του εξορκισμού. Η ουράνια καθοδήγηση και η ζωηρή πίστη της τελικά την ώθησαν να υπομείνει την κατοχή ως πράξη εξιλέωσης για τις αμαρτίες των άλλων, και τελικά —για αυτό είμαι βέβαιος— να προσφέρει την ίδια της τη ζωή.» («Η έκκληση του πατέρα Ernst Alt», 2005)

Μα ποιοι ήταν επιτέλους αυτοί οι δαίμονες;

Οι δύο κατηγορούμενοι ιερείς κατέθεσαν ότι οι δαίμονες είχαν αυτοπροσδιοριστεί με τα ονόματα:
Εωσφόρος, Λούσιφερ, Κάιν, Ιούδας Ισκαριώτης, Μπελιάλ, Λεγεώνα, Χίτλερ, Νέρων και Φλάισμαν (ένας ντροπιασμένος ιερέας της εποχής).

Δήλωσαν επίσης ικανοποιημένοι ότι χάριν στους εξορκισμούς τους, τη στιγμή που ξεψυχούσε η Anneliese Michel,  τελικά ελευθερώθηκε από τη δαιμονική κατοχή.

Παρατηρήσεις: Το όνομα του Ιούδα έχει παρουσιαστεί σε πολλά “δαιμονισμένα” άτομα. Δεν σημαίνει ότι ο δαίμονας είναι στην πραγματικότητα ο Ιούδας ο Ισκαριώτης, αλλά μάλλον το όνομα αντιπροσωπεύει τον ρόλο του Ιούδα, προσπαθώντας να εξαναγκάσει το θύμα του να μιμηθεί τον απόστολο στην προδοσία του Κυρίου του.

Σε ό,τι αφορά τα ονόματα “καταραμένων” ανθρώπων που έμειναν στην ιστορία (βλπ. Χίτλερ, Νέρων, κ.ά.) δεν υπάρχει κάποια θεολογική βάση που να λέει ότι αυτές οι ψυχές έχουν δαιμονικές ικανότητες.

Ακούστε τις φωνές της Anneliese Michel στο ρόλο 6 δαιμόνων. (ξεκινάει με την κανονική της φωνή και στη συνέχεια αλλάζει ρόλους)

Real Anneliese Michel 6 demons

Η καταδίκη και οι αστείες ποινές

Τον Απρίλιο του 1978, οι κατηγορούμενοι κρίθηκαν ένοχοι για ανθρωποκτονία λόγω αμέλειας.
Καταδικάστηκαν σε 6 μήνες φυλάκιση, ποινή που αμέσως μετατράπηκε σε 6 μήνες με αναστολή.
Επιπλέον, επιβαρύνθηκαν με τα έξοδα της νομικής διαδικασίας, ποσό που πλήρωσε αμέσως η Καθολική Εκκλησία.

Οι ποινές θεωρήθηκαν “αυστηρότερες” από ότι είχε προτείνει η υπεράσπιση, η οποία είχε ζητήσει να καταδικαστούν μεν οι κατηγορούμενοι χωρίς όμως να τους επιβληθεί καμία ποινή, αφού είχαν ήδη τιμωρηθεί με την απώλεια του παιδιού τους.

Οι συνέπειες της υπόθεσης

Χάρη στα μέσα μαζικής ενημέρωσης οι εξορκισμοί του Klingenberg (όπως έγινε γνωστή η υπόθεση) απέκτησαν πρωτοφανή δημοσιότητα. Σε όλη την Ευρώπη και την Αμερική προκάλεσαν έντονες συζητήσεις για το θέμα του Σατανά και της δαιμονικής κατοχής. Αν και τα μέσα ενημέρωσης έχουν σταματήσει πια να μιλούν για τα γεγονότα, οι εξορκισμοί παραμένουν επίκαιροι μέχρι και σήμερα.

Μετά τη δίκη, ο αριθμός των επίσημα εγκεκριμένων εξορκισμών στη Γερμανία μειώθηκε αισθητά.

Η ιεροτελεστία του εξορκισμού αναθεωρήθηκε μόλις το 1999 όπου πλέον: «Απαγορεύονται οι εξορκισμοί σε άτομα που πιστεύεται ότι έχουν υποβληθεί σε κακά ξόρκια ή κατάρες και/ή είναι ψυχικά άρρωστα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, μόνο μετά από μια ενδελεχής ιατρική εξέταση μπορεί να γίνει εξορκισμός» (Burton 2017).

Σύμφωνα με δημοσκόπηση του Demoscop, το 2005, το 31% των Γερμανών πιστεύει στον παράδεισο (έναντι 80% στις ΗΠΑ), το 14% στην κόλαση (66% στις ΗΠΑ) και το 18% στον διάβολο (66% στις ΗΠΑ).

Στις 6 Ιουνίου 2013, μια φωτιά έπληξε το σπίτι όπου κατοικούσε η Anneliese Michel και είχαν γίνει οι περισσότεροι από τους εξορκισμούς. Αν και η τοπική αστυνομία θεώρησε ότι επρόκειτο για εμπρησμό από αγνώστους, αρκετοί ήταν εκείνοι που απέδωσαν τη φωτιά σε δαίμονες.

Μια άλλη εκδοχή

Αρκετά χρόνια αργότερα, ενώ μελετούσε τις ιατρικές εκθέσεις της Anneliese, ο Ελβετός γιατρός Theo Weber-Arma, έκανε μια διαπίστωση:
Τα φάρμακα που έπαιρνε ως θεραπεία η Anneliese Michel έχουν σοβαρές παρενέργειες, όχι μόνη στην ψυχική αλλά και τη σωματική υγεία. Κατά τον Weber-Arma, η υπερβολική χρήση αυτών των χημικών ουσιών για μια περίοδο αρκετών ετών είναι βέβαιο ότι τελικά προκάλεσε, αρχικά την εξάντληση, και στη συνέχεια το θάνατό της κοπέλας. (π. Andrzej Trojanowski, 2005).

Πώς θυμούνται σήμερα την Anneliese Michel

Η Anneliese έγινε σύμβολο για ορισμένους Καθολικούς που ένιωθαν ότι οι σύγχρονες, κοσμικές ερμηνείες της Βίβλου διαστρεβλώνουν την αρχαία, υπερφυσική αλήθεια που περιέχει.
«Το εκπληκτικό είναι ότι όλοι οι άνθρωποι που συνδέθηκαν με τη Anneliese ήταν απόλυτα πεπεισμένοι ότι είχε πραγματικά δαιμονιστεί», γράφει ο Frantz Barthel στην εφημερίδα Main-Post.
Ο τάφος της Anneliese Michel παραμένει τόπος λατρείας και προσκυνήματος μέχρι και σήμερα για κάποιους που θεωρούν την Anneliese ως μια ευσεβή πιστή που βίωσε ακραία βάσανα για να βοηθήσει τις αναχωρητές ψυχές στο καθαρτήριο.
«Τα λεωφορεία, κυρίως από τη Γερμανία και την Ολλανδία, εξακολουθούν να έρχονται στον τάφο της Anneliese», συνεχίζει ο Barthel. «Ο τάφος είναι σημείο συγκέντρωσης θρησκόληπτων ανθρώπων. Γράφουν σημειώματα με αιτήματα και ευχαριστίες για τη βοήθειά της και τα αφήνουν στον τάφο. Προσεύχονται, τραγουδούν και “ταξιδεύουν”».

Ο ιερέας Trojanowski σχολιάζει:
«Η Anneliese Michel ήξερε ότι δεν υπέφερε μάταια, παρόλο που δεν τολμούσε καν να φανταστεί τη μεγάλη ανταμοιβή που την περίμενε γι’ αυτή την αφοσίωση που προκάλεσε τόσο υπέρτατο σεβασμό και θαυμασμό. Η θυσία της Anneliese χρησίμευσε για να υπενθυμίσει στους εκκοσμικευμένους Χριστιανούς ότι ο Σατανάς υπάρχει και ότι η Κόλαση είναι ένας πραγματικός και διαρκώς παρών κίνδυνος για την ανεστραμμένη ψυχή».

Θα έπρεπε η Anneliese να συνεχίσει με τη βία την ιατρική θεραπεία;

Η Anneliese Michel είχε όντως αρκετές επιληπτικές κρίσεις στη ζωή της, αλλά ήταν λίγες, με την τελευταία να σημειώθηκε το 1972, τέσσερα χρόνια πριν από το θάνατό της.
Ειπώθηκε ότι η ιατρική παρέμβαση θα είχε βοηθήσει.

Στην πραγματικότητα, η Anneliese είχε δει νευρολόγους και ψυχιάτρους για πολλά χρόνια και τα φάρμακά τους συχνά φαινόταν να προκαλούν περισσότερο κακό παρά καλό. Φυσικά, όταν οι θεραπείες αποτυγχάνουν, οι σύγχρονοι γιατροί συνταγογραφούν ισχυρότερα φάρμακα.
Ταυτόχρονα, η αντίληψη ότι η συνέχιση της ιατρικής θεραπείας θα μπορούσε να έχει “θεραπεύσει” την Anneliese είναι λανθασμένη, καθώς – μέχρι και σήμερα – δεν υπάρχει θεραπεία για την επιληψία, παρά μόνο βοηθητική υποστήριξη.

Η Anneliese είχε υποβληθεί σε τόσα φάρμακα στο παρελθόν, που κατέληξε ότι ήταν πια αφόρητο να ζει στη θαμπή, ληθαργική κατάσταση που προκαλούσαν οι χημικές ουσίες. Η άρνηση της να δει έναν γιατρό βασίστηκε επιπλέον στον φόβο της για ψυχιατρική ιδρυματοποίηση – ένας φόβος που εύλογα υπήρχε. Η σύγχρονη ιατρική πιθανόν θα κρατούσε το σώμα ζωντανό αλλά θα κατέστρεφε την ανθρώπινη ποιότητα ζωής.

Οι ψυχίατροι κατά τη δίκη υποστήριξαν ότι η Anneliese έπρεπε να έχει τραφεί με το ζόρι αντί να της επιτραπεί να απορρίψει το φαγητό, κάτι που έκανε η Anneliese ακόμα και στις διαυγείς στιγμές της.
Εάν δεχθούμε ότι οι ενήλικες ασθενείς έχουν το δικαίωμα να αρνηθούν μια θεραπεία όπως η αναγκαστική σίτιση, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να βαρύνει τους γονείς ή τους ιερείς η νομική ευθύνη για ανθρωποκτονία. Δικαίως ή αδίκως, ο ενήλικος ασθενής επέλεξε συνειδητά να αρνηθεί τη θεραπεία.

Εδώ βέβαια, είχαμε την περίπτωση όπου ο ασθενής πιθανόν να μην είχε «σώας τας φρένας». Ακόμη κι έτσι όμως, θεωρούμε ότι οι γονείς της που συμφώνησαν με την επιλογή της, ήταν πιο νηφάλιοι. Όπως δηλαδή φαίνεται, η περίπτωση κινείται ανάμεσα σε μια γκρίζα, ηθική ζώνη και παραμένει αμφιλεγόμενη.

Ήταν τελικά η Anneliese δαιμονισμένη;

Μέχρι σήμερα, οι υλιστές, οι σκεπτικιστές και οι πιστοί συνεχίζουν να διαφωνούν αν η Anneliese Michel ήταν πραγματικά δαιμονισμένη ή κάποια που έπασχε από νευρολογική διαταραχή.
Από τη μία έχουμε τις θρησκευτικές προκαταλήψεις της οικογένειας και των άλλων πιστών, και από την άλλη τις υλιστικές προκαταλήψεις των γιατρών και των επιστημόνων.

Η άποψη της επιστήμης

Η επιληψία κροταφικού λοβού είναι μια διαταραχή που προκαλεί επιληπτικές κρίσεις, απώλεια μνήμης και ο ασθενής συχνά βιώνει οπτικές και ακουστικές παραισθήσεις.
Η επιληψία του κροταφικού λοβού μπορεί επίσης να προκαλέσει το σύνδρομο Geschwind, μια διαταραχή που χαρακτηρίζεται από υπερθρησκευτικότητα (Bear 1979).

Άλλα χαρακτηριστικά συμπεριφοράς ατόμων με τη συγκεκριμένη πάθηση περιλαμβάνουν ένα δραστικά μειωμένο ενδιαφέρον για το σεξ (Blumer and Walker 1967) και μια τάση απόσυρσης από την ανθρώπινη επαφή γενικά (Maclean 1970). Όλες αυτές τις αλλαγές δηλαδή που παρουσιάστηκαν τον τελευταίο καιρό στη συμπεριφορά της Anneliese.

Η άποψη της Εκκλησίας

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Anneliese υπέφερε από επιληπτικές κρίσεις, ωστόσο αυτό είναι απλώς μια περιγραφή ενός συμπτώματος, όχι μια εξήγηση της αιτίας του.

Οι γιατροί αποφάνθηκαν ότι η Anneliese είχε ψευδαισθήσεις. Μια ψευδαίσθηση είναι μια αισθητηριακή εμπειρία που δεν αντιστοιχεί σε ένα πραγματικό, εξωτερικό, φυσικό αντικείμενο αίσθησης. Αυτό όμως δεν αποδεικνύει ότι δεν υπάρχει καμία πραγματική βάση για τη συγκεκριμένη εμπειρία.

Επίσης λέχθηκε ότι οι θρησκευτικές πεποιθήσεις της Anneliese παρείχαν το συγκεκριμένο περιεχόμενο των παραισθήσεων της. Ούτε αυτό όμως έρχεται απαραίτητα σε αντίθεση με την αυθεντικότητα των οραμάτων της.

Κατά την Εκκλησία, η δαιμονική δραστηριότητα, δεν είναι κάτι μαγικό ή θαυματουργό (δηλαδή υπερφυσικό), αλλά προ-φυσικό, που σημαίνει ότι οι ασώματοι πνευματικοί παράγοντες δρουν σε σώματα εντός της φυσικής τάξης. Κανένας νόμος της φυσικής δεν παραβιάζεται με αυτόν τον τρόπο. Εφόσον ο προ-φυσικός παράγοντας δρα στην ανθρώπινη ψυχή – στην περίπτωση της δαιμονικής κατάληψης ενοχλώντας και ταλαιπωρώντας την – είναι λογικό να εκδηλώνεται ως επιληψία και παραισθήσεις.

Η παρεκκλίνουσα συμπεριφορά της Anneliese Michel αποδόθηκε εξ ολοκλήρου στις διάφορες προσωπικότητες που “την κατοικούσαν”. Ακόμα κι αν αυτές οι προσωπικότητες θεωρούνται ότι έχουν νατουραλιστικά ψυχογενή καταγωγή, η συνηθισμένη προσωπικότητά της παρέμεινε γενικά άθικτη. Μέχρι και λίγους μήνες πριν το θάνατό της, μπορούσε να λειτουργεί κανονικά στις ακαδημαϊκές της δραστηριότητες και το περιβάλλον της γενικότερα, ενώ ακόμη και στις τελευταίες στιγμές της είχε περιόδους απόλυτα διαυγείς.

Η αποστροφή προς τα θρησκευτικά αντικείμενα είναι ένα κλασικό σημάδι δαιμονικής κατοχής. Η ίδια η Anneliese δικαιολογούσε τις αντιδράσεις της:
«Η θέλησή μου δεν είναι δική μου… Κάποιος άλλος με χειραγωγεί».

Συχνά τα δαιμονισμένα άτομα μιλούν σε διαφορετική από τη δική τους γλώσσα (γλωσσολαλία). Στην περίπτωση της Anneliese δεν υπήρχαν τέτοια περιστατικά. Ο Ιούδας δεν μιλούσε στα αραμαϊκά, ο Νέρων απάντησε στα λατινικά, αλλά η Anneliese ήταν εξοικειωμένη με τη γλώσσα μέσω της εκκλησίας και του σχολείου, και ο Χίτλερ φυσικά μιλούσε τη μητρική της γερμανική. Ως δοκιμή, ο πατέρας Renz ρώτησε την Anneliese —ή μια από τις δαιμονικές προσωπικότητες— στα κινέζικα, στην οποία η απάντηση ήταν «Αν θέλεις να ρωτήσεις κάτι, ρώτα το στα γερμανικά» (Goodman 1981).

Άλλο ένα φαινόμενο που έχει παρατηρηθεί σε δαιμονισμένα άτομα και δεν συνέβη στην Anneliese Michel, είναι η αιώρηση.

Η ιστορία της Anneliese Michel στον κινηματογράφο

Τρεις ταινίες (φυσικά θρίλερ – τρόμου) βασίζονται στην ιστορία της Anneliese Michel:
2005: «The Exorcism of Emily Rose», του Scott Derrickson.
2006: «Requiem», του Hans-Christian Schmid.
2011: «Anneliese: The Exorcist Tapes» ή « Paranormal Entity 3: The Exorcist Tapes», του Jude Gerard Prest.

Συμπέρασμα

Δεν χρειάζεται απαραίτητα να επιλέξουμε μια εξήγηση. Η ιστορία της Anneliese Michel θολώνει τα όρια μεταξύ της επιστήμης και του υπερφυσικού. Ίσως τελικά να υπάρχει ένα μέρος όπου η τρέλα και η δαιμονική συμπεριφορά διασταυρώνονται και το ένα γεννά το άλλο.

Οφείλουμε όμως να παραδεχτούμε ότι υπάρχουν ακόμα πράγματα σε αυτόν τον κόσμο που δεν μπορούμε να εξηγήσουμε. Και μπορεί να φαίνεται παράξενο ή τρελό να πιστεύουμε σε αγγέλους και δαίμονες, αλλά και η υλιστική εναλλακτική θεωρία, ότι βρισκόμαστε εδώ τυχαία και χωρίς σκοπό, δεν ακούγεται λιγότερο παράλογη.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΑΜΠΡΟΣ