Παράνομο εμπόριο ανθρωπίνων οργάνων

Μία από τις χειρότερες μορφές παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Mε αφορμή το βιβλίο της Carla Del Ponte «The Hunt, me and the war criminals» («Το κυνήγι, εγώ και οι εγκληματίες πολέμου»), που πρόσφατα έπεσε στα χέρια μου, αποφάσισα να γράψω αυτό το άρθρο αγγίζοντας – όσο πιο προσεκτικά μπορώ – αυτό το τόσο λεπτό θέμα.  

Ποια είναι η Carla Del Ponte

Η Carla Del Ponte (9.2.1947-) είναι πρώην Γενική Εισαγγελέας της Ελβετίας και στη συνέχεια πρώην Εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για την πρώην Γιουγκοσλαβία (ICTY) και του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για τη Ρουάντα (ICTR). Σε αυτή τη θέση παρέμεινε μέχρι το 2008 και στη συνέχεια υπηρέτησε ως πρεσβευτής της Ελβετίας στην Αργεντινή, μέχρι το 2011.

Σημείωση: Η Carla Del Ponte ήταν η Εισαγγελέας που πίεσε να δικαστεί από το δικαστήριο της Χάγης ο πρώην πρόεδρος της Γιουγκοσλαβίας, Slobodan Milosevic, για εγκλήματα πολέμου. Η 5ετές δίκη του όμως διακόπηκε όταν ο κρατούμενος Milosevic πέθανε στο κελί του στη Χάγη, στις 11 Μαρτίου 2006, από καρδιακή προσβολή.

Τι καταγγέλλει το βιβλίο

Το καλοκαίρι του 1999, όπως αναφέρει το βιβλίο που κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 2008, περίπου 300 κυρίως Σέρβοι κρατούμενοι καθώς και κάποιοι Αλβανοί, Ρώσοι και άλλης σλαβικής καταγωγής, μεταφέρθηκαν κρυφά από το Κόσοβο στο Burell, στην Αλβανία. Εκεί κλείστηκαν σε ένα απομονωμένο ορεινό σπίτι που είχε μετατραπεί σε ένα είδος φυλακής/νοσοκομείου. Στη συνέχεια τους έκαναν, παρά τη θέλησή τους, χειρουργικές επεμβάσεις και τους αφαιρέθηκαν όργανα, κυρίως ο ένας νεφρός.

Μετά την επέμβαση οι κρατούμενοι μεταφέρθηκαν εκ νέου σε άλλο κέντρο κράτησης, όπου τους αφαίρεσαν επιπλέον κάποιο ζωτικό όργανο, με αποτέλεσμα τον θάνατό τους. Οι σωροί τους θάφτηκαν σε ομαδικούς τάφους.

Τα όργανα που αφαιρέθηκαν από τους άτυχους κρατούμενους, εστάλθηκαν από τα Τίρανα σε διάφορες κλινικές του εξωτερικού και μεταμοσχεύθηκαν σε ασθενείς που τα είχαν προπληρώσει.

Οι κινήσεις της Human Rights Watch

Η HRW («Human Rights Watch», «Παρατηρητές Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων»), είναι μια οργάνωση που εδρεύει στη Νέα Υόρκη και αποτελείται από 450 περίπου άτομα διαφόρων εθνικοτήτων (δικηγόρους, δημοσιογράφους,  κοκ). Ερευνά για καταχρήσεις που συμβαίνουν σε όλο τον κόσμο. Σκοπός τους είναι κυρίως η προστασία των ευάλωτων μειονοτήτων και πολιτών σε καιρό πολέμου, αλλά και προσφύγων και παιδιών που έχουν ανάγκη.

Μετά την έκδοση του βιβλίου της Carla Del Ponte, η HRW ζήτησε από τον τότε πρωθυπουργό του Κοσσυφοπεδίου Hashim Thaci και τον πρωθυπουργό της Αλβανίας Sali Berisha, να ξεκινήσουν έρευνες αλλά με διεθνή εποπτεία.

Το αποτέλεσμα των καταγγελιών

Και οι δύο πρωθυπουργοί αρνήθηκαν οποιαδήποτε συνεργασία με την HRW επί του θέματος και δήλωσαν δημόσια ότι οι ισχυρισμοί της Carla Del Ponte ήταν αβάσιμοι και ψευδείς. Ταυτόχρονα, κατήγγειλαν την Del Ponte για συκοφαντία.
Παρόλα αυτά, το HRW, μετά από τις δικές του έρευνες, αποδέχτηκε όλα όσα γράφονταν στο βιβλίο, ως «σοβαρά και αξιόπιστα».

Σύμφωνα με την «Daily Telegraph», ο πρωθυπουργός Hashim Thaci ήταν κι ο ίδιος μπλεγμένος στη συγκεκριμένη διακίνηση οργάνων. Ωστόσο, η υπόθεση έκλεισε λόγω έλλειψης αποδεικτικών στοιχείων.
Η Carla Del Ponte δήλωσε σε συνέντευξη της το 2014, ότι:

«Η αποστολή του ΟΗΕ στο Κοσσυφοπέδιο, δεν παρείχε στο Δικαστήριο της Χάγης τα απαραίτητα στοιχεία, γιατί το ΝΑΤΟ και ο UCK («Απελευθερωτικός Στρατός Κοσσυφοπεδίου»), ως σύμμαχοι στον πόλεμο, δεν μπορούσαν να δράσουν ο ένας έναντι στον άλλον».

Υπόθεση «Medicus»

Μια από τις πιο αντιπροσωπευτικές περιπτώσεις διεθνούς εμπορίας ανθρώπινων οργάνων, αποτελεί η υπόθεση Medicus. Αναφέρεται για μια ακόμη φορά στο Κόσοβο. Αυτή τη φορά μιλάμε για κρατική κλινική και για το έτος 2008.

Σε αυτή την περίπτωση, στην κλινική Medicus στην Pristina, στο Κόσοβο, καταγράφηκαν 24 παράνομες μεταμοσχεύσεις νεφρών (με υπόνοιες για πολύ μεγαλύτερο αριθμό) από κρατικούς γιατρούς.

Οι Αρχές οδηγήθηκαν στην αποκάλυψη του κυκλώματος, όταν παρατήρησαν ότι αλλόδαπά άτομα, κατά την άφιξή τους στο Κόσσοβο, παρουσίαζαν προσκλήσεις από την κλινική Medicus προκειμένου να υποβληθούν σε καρδιακές θεραπείες. Και τα άτομα αυτά προερχόντουσαν από χώρες με πολύ πιο οργανωμένο Σύστημα Υγείας από το Κόσσοβο. 

Μετά από πολυετή διαδικασία, το 2013 καταδικάστηκαν 5 άτομα με τις κατηγορίες για εμπορία ανθρώπων, συμμετοχή σε οργανωμένο έγκλημα, κατάχρηση εξουσίας, πλαστογραφία και απάτη. Την «βαρύτερη» ποινή είχε ο διευθυντής της κλινικής, Lutfi Dervishi, που ήταν 8 χρόνια κάθειρξη και πρόστιμο 10.000 ευρώ.

Τέλος, το 2018, στη Μανίλα στις Φιλιππίνες, οι αρχές έπιασαν φορτηγό με 12 παιδιά που είχαν απαχθεί και μεταφέρονταν για αφαίρεση οργάνων με σκοπό να πουληθούν στις ΗΠΑ.

Μεγάλη, αλλά θεωρώ απαραίτητη η εισαγωγή ώστε να αρχίσουμε να καταννοούμε το μέγεθος και τη σκληρότητα αυτού του προβλήματος.

Εμπόριο οργάνων – ορισμός

Αναζητώντας τον πιο απλό ορισμό, κατέληξα στη Wikipedia όπου, «εμπόριο οργάνων είναι η αγοροπωλησία ανθρωπίνων οργάνων με τελικό σκοπό τη μεταμόσχευση τους σε αρρώστους».

Εμπόριο οργάνων – ευρωπαϊκή νομοθεσία

Η πώληση και η αφαίρεση οργάνων απαγορεύονται διεθνώς.

Ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσα από το άρθρο 3, ορίζει:
Άρθρο 3 – Δικαίωμα στην ακεραιότητα του προσώπου
#1   Κάθε πρόσωπο έχει δικαίωμα στη σωματική και διανοητική του ακεραιότητα.
#2   Στο πεδίο της ιατρικής και της βιολογίας, πρέπει να τηρούνται ιδίως τα εξής:
2α) Η ελεύθερη και εν επίγνωσει συναίνεση του ενδιαφερομένου, σύμφωνα με τις λεπτομερέστερες διατάξεις που ορίζονται από το νόμο, 2β) Η απαγόρευση των ευγονικών πρακτικών, ιδίως όσων αποσκοπούν στην επιλογή των προσώπων,
2γ) Η απαγόρευση της μετατροπής του ανθρωπίνου σώματος και αυτών των ίδιων των μερών του σε πηγή κέρδους,
2δ) Η απαγόρευση της αναπαραγωγικής κλωνοποίησης των ανθρωπίνων όντων.

Οι εξαιρέσεις και τα «παραθυράκια» της νομοθεσίας

Δυστυχώς, όπως και σε τόσα άλλα, έτσι και σ’ αυτή την περίπτωση υπάρχουν χώρες που δεν τηρούν αυστηρά τον κανόνα.

Για παράδειγμα, στο Ιράν, είναι νόμιμη η πώληση ενός νεφρού.

Στην Κίνα είναι νόμιμο να πουλούνται διάφορα όργανα από νεκρούς φυλακισμένους.

Στην Ινδία, είναι νόμιμο να «δωρίζουν» όργανα συγγενείς, ακόμη και μακρινοί, στον ασθενή. Αυτό έχει ως συνέπεια να πλαστογραφούνται εύκολα έγγραφα που παρουσιάζουν μια μακρινή συγγένεια.

Επίσης στην γειτονική Βουλγαρία, η νομοθεσία τους λέει ότι επιτρέπεται η μεταμόσχευση οργάνων από συγγενείς του ασθενούς. Ο υπουργός Υγείας Stoycho Katsarov, πρόσφατα δήλωσε ότι από το 2019 μέχρι και τον Απρίλιο του 2021, στο νοσοκομείο Lozanetze της Σόφιας, εμφανίστηκαν – τουλάχιστον σε 14 περιπτώσεις – άτομα από τη Μολδαβία και την Ουκρανία για να «δωρίσουν» κάποιο όργανο σε ασθενή «συγγενή» τους από τη Γερμανία, το Ισραήλ και το Ομάν. 

Εμπόριο οργάνων – ελληνική νομοθεσία

Στο Ελληνικό Ποινικό Δίκαιο, έχουμε τα Άρθρα 323^α και 35, που αναφέρονται στο έγκλημα της εμπορίας οργάνων. Συγκεκριμένα:

Άρθρο 323Α – Ποινικός Κώδικας (Νόμος 4619/2019) – Εμπορία ανθρώπων

#1. Όποιος με τη χρήση βίας, απειλής βίας ή άλλων εξαναγκαστικών μέσων ή με επιβολή ή κατάχρηση εξουσίας, στρατολογεί, απάγει, μεταφέρει, κατακρατεί παράνομα, υποθάλπει, παραδίδει ή παραλαμβάνει άλλον με σκοπό την εκμετάλλευσή του, τιμωρείται με κάθειρξη έως δέκα έτη και χρηματική ποινή. (…)
#5. Η έννοια της «εκμετάλλευσης» στις προηγούμενες παραγράφους περιλαμβάνει τον πορισμό παράνομου περιουσιακού οφέλους από: (…) ε) την αφαίρεση κυττάρων, ιστών ή οργάνων του σώματός του. 

Σχόλιο: Ο Νόμος αναφέρει ξεκάθαρα τη χρήση βίας. Με άλλα λόγια, δεν ισχύει η ποινή για την περίπτωση που ο δότης προσφέρει οικειοθελώς το όργανό του.
Ο επόμενος Νόμος αναφέρει τις κυρώσεις στον δότη.

Άρθρο 35 (Ν3984/2011) – (άρθρο 23 Οδηγίας 2010/53/ΕΕ)
#1. (…)
#2.Όποιος υπόκειται σε αφαίρεση ενός ή περισσότερων οργάνων του με οικονομικό αντάλλαγμα τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τεσσάρων μηνών. Το δικαστήριο μπορεί, όμως, εκτιμώντας ελεύθερα όλες τις περιστάσεις, να κρίνει την πράξη ατιμώρητη.
#3.Όποιος ανακοινώνει δημόσια την προσφορά εκ μέρους του οργάνων του με οικονομικό αντάλλαγμα τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τεσσάρων μηνών.

Τα όργανα που διακινούνται περισσότερο

Το πιο συνηθισμένο όργανο του σώματος που διακινείται στο παράνομο εμπόριο, είναι οι νεφροί. Ο ανθρώπινος οργανισμός διαθέτει δύο από αυτούς, ενώ, στις περισσότερες περιπτώσεις, μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί και μόνο με τον έναν.
Με αυτόν τον τρόπο, κάποιος που έχει μεγάλη ανάγκη από χρήματα, μπορεί να πουλήσει τον έναν και – αν όλα πάνε καλά – να συνεχίζει να ζει σχεδόν όπως και πριν.

Τα νεφρά είναι μακράν το πιο διακινούμενο όργανο, αν και οι πωλήσεις συκωτιού επίσης αυξάνονται. Περιστασιακά, γίνονται μεταμοσχεύσεις κερατοειδών, πλάσματος και δέρματος. Όλα αυτά αποτελούν όργανα που ο δότης μπορεί να πουλήσει, ελπίζοντας ότι στη συνέχεια δεν θα έχει μεγάλες επιπτώσεις στη ζωή του.

Στο παράνομο εμπόριο όμως κυκλοφορούν και ζωτικά όργανα, με νούμερο 1 την καρδιά…

Οι κίνδυνοι κατά την επέμβαση

Όλοι γνωρίζουμε ότι ακόμη και μια απλή αναισθησία, εμπεριέχει τον κίνδυνο να μη ξυπνήσει ο ασθενής ποτέ. Στις περπτώσεις των παράνομων χειρουργικών επεμβάσεων για την πώληση ενός οργάνου, οι επιπλέον κίνδυνοι είναι:

Ασυμβατότητα του οργάνου. Η μεταμόσχευση οργάνου είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που απαιτεί στενή αντιστοιχία μεταξύ δότη και δέκτη. Για παράδειγμα, και οι δυο πρέπει να έχουν συμβατούς τύπους αίματος ή – στις περιπτώσεις των νεφρών – πρέπει να έχουν συμβατά αντισώματα και παρόμοια μεγέθη σώματος, κ.ο.κ.

Η απόρριψη του οργάνου. Ακόμη κι αν οι δύο συμμετέχοντες είναι συμβατοί, πολύ συχνά το σώμα του λήπτη αντιμετωπίζει το νέο όργανο σαν λοίμωξη και του επιτίθεται.

Μετά τη μεταμόσχευση, λήπτης και δέκτης θα χρειαστεί να παραμείνουν στο νοσοκομείο για μερικές ημέρες για πιθανές μετεγχειρητικές επιπλοκές, κάτι που στην περίπτωση της παράνομης μεταμόσχευσης, δεν είναι εφικτό.

Πιθανά προβλήματα υγείας μετά τη μεταμόσχευση: Διαβήτης, Υψηλή χοληστερόλη, Υψηλή πίεση του αίματος, Γαστρεντερικά προβλήματα, Αρθρίτιδα, Σεξουαλικά προβλήματα, Άγχος και κατάθλιψη.

Πολλές λοιμώξεις μπορούν δυνητικά να μεταδοθούν ως αποτέλεσμα μεταμόσχευσης οργάνων. Οι ιοί που μεταδίδονται με το αίμα, όπως η ηπατίτιδα Β, η ηπατίτιδα C ή ο HIV, εάν υπάρχουν στον δότη, πιθανόν  να έχουν καταστροφικές συνέπειες για τον λήπτη του οργάνου.

Στις νόμιμες μεταμοσχεύσεις, υπάρχουν ομάδες υψηλού κινδύνου που απορρίπτονται ως δότες: χρήστες ναρκωτικών ουσιών, άντρες ή γυναίκες που εκδίδονται, κοκ. Στις παράνομες μεταμοσχεύσεις, δεν γίνεται κανένας έλεγχος για την κατάσταση του δότη.

Ο γιατρός που θα κάνει την επέμβαση, συχνά δεν είναι έμπειρος και εξειδικευμένος στη συγκεκριμένη επέμβαση, όπως θα ήταν στην περίπτωση μιας νόμιμης μεταμόσχευσης.

Τέλος και συμαντικότερο: Οι συνθήκες μιας παράνομης επέμβασης, σχεδόν πάντα, δεν πληρούν τις απαραίτητες συνθήκες υγιεινής και προστασίας.

Οι χώρες που ανθεί το εμπόριο οργάνων

Η μεταφορά ενός παράνομου οργάνου με σκοπό να πουληθεί σε άλλη χώρα, έχει πάρει – ειρωνικά – την ονομασία: «τουρισμός μεταμοσχεύσεων».
Οι χώρες στις οποίες παρατηρείται το φαινόμενο, όπως είναι αναμενόμενο, διακρίνονται στις «φτωχές» χώρες, απ’ όπου στέλνεται το «προϊόν» και στις «πλούσιες» χώρες, όπου βρίσκονται οι πελάτες. Έτσι,

Οι χώρες με τις περισσότερες παράνομες «εξαγωγές» ανθρωπίνων οργάνων, είναι: Ινδία, Πακιστάν, Κίνα, Ινδονησία, Φιλιππίνες, Βραζιλία, Γουατεμάλα, Περού, Αίγυπτος, Νότια Αφρική, χώρες του πρώην Ανατολικού μπλοκ στην Ευρώπη.
Οι χώρες με τις περισσότερες παράνομες «εισαγωγές» ανθρωπίνων οργάνων, είναι: ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, Ιαπωνία.

Στις χώρες της Μέσης ανατολής, εκτός από τις «εξαγωγές», γίνεται και μεγάλη «εσωτερική κατανάλωση». Και αυτό, γιατί στις περισσότερες από αυτές η θρησκεία και οι παραδόσεις, απαγορεύουν τη δωρεά οργάνων.

Ενδεικτικές τιμές ενός νεφρού

Οι τιμές ενός νεφρού κυμμαίνονται, ανάλογα την ανάγκη του δότη και τη χώρα που ζει. Συνήθως ο δότης θα εισπράξει από 800 εώς και 10.000 δολάρια. Φυσικά, ο δέκτης θα πληρώσει το νεφρό πολύ ακριβότερα. (Νόμος του ελεύθερου εμπορίου).

Η Marta Loopez Fraga, υπεύθυνη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μεταμόσχευσης Οργάνων (CD-P-TO), δήλωσε το 2005 στο συνέδριο του Συμβουλίου της Ευρώπης, ότι οι τελικοί αποδέκτες συνήθως πληρώνουν από 50.000 έως και 180.000 δολάρια.

Στη Δυτική Ιάβα, στην Ινδονησία, και οι 30 κάτοικοι ενός μικρού οικισμού είχαν πουλήσει τα νεφρά τους για 5.000 δολάρια.
Στην Κίνα, μια διαφήμιση σε εφημερίδα (!) έγραφε ότι με την πώληση ενός νεφρού προσφέρονται 4.000 δολάρια και ένα νέο iPad.
Στο Πακιστάν, η τιμή ενός νεφρού αποδίδει μόλις 1000 δολάρια.

Άλλα στατιστικά στοιχεία

→ Αν και είναι αδύνατο να οριστεί με ακρίβεια το εύρος αυτής της εγκληματικής δραστηριότητας, σύμφωνα με τον ΠΟΥ (Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας), το 2010, 11.000 ανθρώπινα όργανα αποκτήθηκαν στη μαύρη αγορά. Οι έρευνες έδειξαν ότι το 2015, αυτό το νούμερο είχε φτάσει τις 15.000 ετησίως. Και διαρκώς ανεβαίνει.

→ 5-10% από τις μεταμοσχεύσεις που γίνονται ετησίως, είναι παράνομες.

→ 123.000 άτομα βρίσκονται στη λίστα των δωρητών οργάνων. Κατά μέσο όρο, 25 από αυτούς πεθαίνουν κάθε μέρα.

→ Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, η πώληση οργάνων ελέγχεται από συνδικάτα οργανωμένου εγκλήματος με «νομιμοφανή» βιτρίνα και πολύ οργανωμένο δίκτυο προώθησης.

→ Δεν είναι σπάνιες οι φορές όπου, για να επιτευχθεί ευκολότερα αλλά και ταχύτερα η «συναλλαγή», ο δέκτης ταξιδεύει στον τόπο του δότη και η επέμβαση γίνεται ταυτόχρονα και στους δύο.

→ Σύμφωνα με το Πρωτόκολλο για την Πρόληψη, Καταστολή και Τιμωρία της Εμπορίας Προσώπων («Protocol to Prevent, Suppress and Punish Trafficking in Persons»), πολλοί μετανάστες – ιδιαίτερα από τη Βορειοανατολική Αφρική – που δεν ήταν σε θέση να πληρώσουν το «εισητήριο» τους για το παράνομο ταξίδι τους, υποχρεώθηκαν να το ανταλάξουν με κάποιο όργανό τους.

→ Ο ΟΗΕ έχει καταγράψει περισσότερες από 100 περιπτώσεις μεταξύ 2014 και 2017, όπου οι διακινητές προσεγγίζουν τα θύματά τους στα στρατόπεδα προσφύγων και τους δελεάζουν είτε με χρήματα είτε με ψευδείς υποσχέσεις για τη μεταφορά τους σε ασφαλέστερους προορισμούς.

Αίτια του φαινομένου

#1 Η ζήτηση οργάνων προς μεταμόσχευση από ασθενείς, είναι μεγαλύτερη από την προσφορά από δότες.

#2 Το Σύστημα Υγείας, ακόμη και στις αναπτυγμένες χώρες, «ασθενεί». Χιλιάδες ασθενείς πεθαίνουν κάθε χρόνο περιμένοντας στις λίστες αναμονής για κάποιο όργανο.

#3 Η οικονομική ανισότητα. Από την μία πλευρά, στέκεται ο εξαθλιωμένος οικονομικά δότης ο οποίος βρίσκεται σε μεγάλη ανάγκη, ενώ από την άλλη πλευρά ο λήπτης ο οποίος έχει τα χρήματα να επισπεύσει μια διαδικασία που αν ακολουθούσε την νόμιμη πορεία, πιθανόν να έπρεπε να περιμένει χρόνια.

Ο COVID-19, μια ακόμη αιτία αύξησης της εμπορίας οργάνων

Με μια πρόχειρη σκέψη, θα περίμενε κανείς ότι λόγω των ταξιδιωτικών περιορισμών που επέβαλε η πανδημία, το παράνομο εμπόριο ανθρωπίνων οργάνων θα είχε μείωση. Δυστυχώς, τα νούμερα μας διαψεύδουν…

Οι νόμιμες μεταμοσχεύσεις που έχουν πραγματοποιηθεί την περίοδο της πανδημίας, έχουν μειωθεί δραματικά λόγω των συνθηκών. Αποτέλεσμα είναι να αυξάνεται έτσι η αναμονή των ασθενών και η αναζήτηση οργάνων από το παράνομο εμπόριο.
«Πριν από την πανδημία, λιγότερο από το 10 τοις εκατό της παγκόσμιας ανάγκης για δωρεές οργάνων ικανοποιούνταν κάθε χρόνο. Τώρα αυτό το ποσοστό είναι ακόμα μικρότερο», δήλωσε εκπρόσωπος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).

Ταυτόχρονα, λόγο της πανδημίας, οι παγκόσμιες θέσεις εργασίας μειώνονται. Εκατομμύρια εργαζόμενοι έχουν μείνει πλέον χωρίς ένα σταθερό εισόδημα. Και τα χρέη τρέχουν.

«Ήμουν απελπισμένος. Δεν είχα άλλη επιλογή από το να αυτοκτονήσω για την ανικανότητα μου ή να πουλήσω το νεφρό μου για να ζήσω την οικογένειά μου. Επέλεξα το δεύτερο και είμαι περήφανος γι’ αυτό», δήλωσε ο Χ, ένας Ευρωπαίος (!) δότης που συνελήφθη λίγο μετά την αφαίρεση του νεφρού του.

Το εμπόριο οργάνων στην Ελλάδα

Στη χώρα μας δεν υπάρχει επίσημα καταγεγραμμένο κρούσμα παράνομης αγοροπωλησίας οργάνων.

Σύμφωνα με το άρθρο του Βασίλη Βενιζέλου (05.04.2019, www.healthview.gr), «Είδαν το φως της δημοσιότητας αγγελίες για αγορά και πώληση ανθρωπίνων οργάνων, αναρτημένες στο χώρο γύρω από το “Λαϊκό Νοσοκομείο” Αθήνας».
Στο ίδιο άρθρο αναφέρεται ότι στις 3 Απριλίου 2019, συνελήφθη στο αεροδρόμιο “Μακεδονία” της Θεσσαλονίκης, μια γυναίκα στις αποσκευές της οποίας βρέθηκε καταλλήλως συσκευασμένο ανθρώπινο μόσχευμα για οφθαλμικές χειρουργικές επεμβάσεις.

Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, αποκάλυψε το 2018 μπροστά στις κάμερες:

«Έστειλα μερικούς διπλωμάτες στον εισαγγελέα που έφτασαν στη φυλακή, επειδή έδιναν βίζα σε ασυνόδευτα παιδιά, που σημαίνει εμπόριο οργάνων. Και μόνο αυτό, ότι έσωσα μερικές ψυχές, θα κοιμηθώ ήσυχα όταν τελειώσει η ζωή μου».

Στην Ελλάδα, που τα ποσοστά μεταμοσχεύσεων είναι πολύ χαμηλά συγκρινόμενα με τον αριθμό των ασθενών που βρίσκονται επί χρόνια στις λίστες αναμονής, είναι φυσικό – αργά ή γρήγορα – να περιμένουμε να εμφανιστεί (ή να δημοσιοποιηθεί, εάν ήδη υπάρχει), το συγκεκριμένο φαινόμενο.

Ταυτόχρονα, οι μετανάστες που εισέρχονται σωρηδόν στη χώρα μας, στοχοποιούνται ως «υποψήφιοι δότες». Έχουν ζήσει μια ταλαιπωρημένη ζωή, έχουν ανάγκη από χρήματα για να κάνουν μια νέα αρχή και ταυτόχρονα αποκλείονται από την αγορά εργασίας.  

Έτσι, η εμπορία ανθρώπινων οργάνων που μέχρι τώρα αποτελούσε «αστικό μύθο», είναι αναμενόμενο να γίνει μια σκοτεινή πραγματικότητα ακόμη και στη χώρα μας.

Επίλογος

Η ΔΩΡΕΑ οργάνων, αποτελεί πράξη ανθρωπισμού, αφού προσφέρει σε συνανθρώπους μας τη δυνατότητα να βελτιώσουν τη ζωή τους – ακόμα και να την επιμηκύνουν.

Η ΕΜΠΟΡΙΑ οργάνων, από την άλλη, παραβιάζει θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, απειλεί την ελευθερία, τη δημόσια υγεία, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια αλλά και την ίδια την ανθρώπινη ζωή.

Αντίλογος

Όλοι μας, θέλω να πιστεύω, ότι επιθυμούμε να σταματήσει αυτό το φαινόμενο. Για να συνειδητοποιήσουμε όμως το πόσο δύσκολο είναι κάτι τέτοιο, αρκεί να αναρωτηθούμε:

#1 «Αν χρειαζόμουν ΕΠΕΙΓΌΝΤΩΣ χρήματα για να ζήσουν τα παιδιά μου, θα πουλούσα το ένα μου νεφρό;»
#2 «Θα πλήρωνα παράνομα χρήματα για να αγοράσω ένα νεφρό, αν εξαρτώταν ΆΜΕΣΑ η ζωή του παιδιού μου από αυτό;»

Αν απαντήσατε με ειλικρίνεια τις παραπάνω δύο ερωτήσεις, τότε όλοι καταλάβατε την δυσκολία που υπάρχει στην εξάλλειψη της παράνομης εμπορίας ανθρωπίνων οργάνων…

ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΑΜΠΡΟΣ

ΠΗΓΕΣ: HRW.org, asylumlawdatabase.eu, scidev.net,  europarl.europa.eu,  crime-in-crisis.com, Wikipedia.org, unodc.org, el.gov-civ-guarda.pt, eglimatikotita.gr, lawspot.gr, dikastiko.gr, makthes.gr, tovima.gr, kathimerini.gr, healthview.gr, offlinepost.gr, in.gr, newsbomb.gr