Ο εμπρησμός, μέσα από την εγκληματολογία

Το προφίλ του εμπρηστή

Τις περισσότερες φορές, ο άνθρωπος που προκαλεί μια πυρκαγιά, το κάνει από αμέλεια. To πέταγμα ενός αναμμένου τσιγάρου, το άναμμα μιας φωτιάς για ψήσιμο, για ζέσταμα, για κάψιμο ξερών ξύλων… αποτελούν συχνά την αρχή μιας μεγάλης πυρκαγιάς που ξέφυγε εκτός ελέγχου.

Άλλες φορές όμως την φωτιά την βάζει ένας άνθρωπος εσκεμμένα.

Ορισμός του εμπρησμού

Ο ορισμός του εμπρησμού, σύμφωνα με το Ομοσπονδιακό Γραφείο Ερευνών της Αμερικής (FBI) είναι:
«Κάθε σκόπιμη ή κακόβουλη φωτιά που προκαλείται με στόχο την καταστροφή της προσωπικής περιουσίας του άλλου, ιδιωτικής, δημόσιας ή κρατικής, είτε αυτό είναι σπίτι, κτήριο, όχημα, κομμάτι γης, κλπ. Θεωρείται έγκλημα, καθώς έγκλημα θεωρείται ακόμη και η ανεπιτυχής προσπάθεια εμπρησμού».

Με πιο απλά λόγια, εμπρησμός είναι η σκόπιμη πρόκληση πυρκαγιάς με στόχο κάποια καταστροφή.

Δεν είναι λάθος, λοιπόν, το ότι ο εμπρησμός αποτελεί εγκληματική πράξη εκ προθέσεως.
Γι’ αυτό και το έγκλημα του εμπρησμού χαρακτηρίζεται, τις περισσότερες φορές, ως κακούργημα είτε κινδυνεύουν ανθρώπινες ζωές είτε όχι.

Το άτομο που διαπράττει εμπρησμό, λέγεται εμπρηστής.

Ο εμπρησμός στην Ιστορία

O Ηρόστρατος έμεινε στην ιστορία ως ο εμπρηστής του περίφημου Αρτεμισίου, του ναού της Αρτέμιδος στην Έφεσο, ενός από τα Επτά Θαύματα της αρχαιότητας.

Ο ναός, που χρειάστηκε 120 χρόνια για να κατασκευαστεί, καταστράφηκε μέσα σε μια νύχτα. Η πυρπόληση του, έγινε στις 21 Ιουλίου 356 π.Χ. (την ίδια ημέρα που, σύμφωνα με τον Πλούταρχο, γεννήθηκε ο Μέγας Αλέξανδρος). Όταν ο Ηρόστρατος συνελήφθη, ομολόγησε ότι σκοπός της πράξης του ήταν, απλά και μόνο, να μείνει το όνομά του στην ιστορία.
Οι συμπολίτες του, συγκλονισμένοι από τα παράλογα κίνητρα μιας τόσο καταστροφικής πράξης, δεν αρκέστηκαν στην καταδίκη του σε θάνατο αλλά απαγόρευσαν δια νόμου να μνημονεύεται το όνομα του εμπρηστή, το οποίο διέγραψαν από τα αρχεία της πόλης και όρισαν ποινή θανάτου για όποιον αναφερόταν στο πρόσωπο ή στην αποτρόπαιη πράξη του. Ελπίζοντας, τόσο παράλογα όσο και μάταια, ότι με τη διαγραφή της ιστορίας του θα εξάλειφαν και τη φρίκη της πράξης του.

Την εντολή παραβίασαν δύο ιστορικοί της αρχαιότητας, ο Θεόπομπος και μετέπειτα ο Στράβων, κι έτσι η ανθρωπότητα διαθέτει την ιστορική μαρτυρία του εγκλήματος.

Η φράση: «ηροστράτειος δόξα», χρησιμοποιείται για να δείξει τη φήμη που αποκτά κάποιος ύστερα από καταστροφική πράξη.

Ο Νέρωνας, από την άλλη, έμεινε στην ιστορία, όχι απλά σαν εμπρηστής, αλλά σαν πυρομανής. Ήταν το 64 μ.Χ. όταν ο αυτοκράτορας οργάνωσε την μεγάλη πυρκαγιά που κατέστρεψε τα 2/3 της Ρώμης. Ο ίδιος, απολαμβάνοντας τη θέα της φωτιάς από το ανάκτορό του, απήγγελε στίχους και έπαιζε τη λύρα του.

Η ιστορία βέβαια λέει ότι πίσω από την πυρομανία του υπήρχαν και άλλα πολιτικά και οικονομικά οφέλη για τον Νέρωνα.
Ένα πρώτο όφελος ήταν ότι βρήκε την αφορμή που ζητούσε για να κυνηγήσει τους χριστιανούς. Τους κατηγόρησε για τη φωτιά και διέταξε την τιμωρία τους. Αυτή ήταν και η πρώτη επίσημη μεγάλη καταδίωξη των χριστιανών στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία.
Ένα δεύτερο όφελος για τον Νέρωνα ήταν ότι ο ίδιος ανέλαβε στη συνέχεια την οικιστική αναμόρφωση της πρωτεύουσας. Ξεκινώντας βέβαια με το πολυτελέστατο ανάκτορό του, που δικαίως το ονόμασε «Domus Aurea» («Χρυσούν Μέγαρον»).

Στατιστικά στοιχεία

Ας δούμε όμως ενδεικτικά κάποια στατιστικά στοιχεία που έχουμε για τους εμπρησμούς και που μας βοηθούν να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα.

Το πρόγραμμα του FBI, «Uniform Crime Reporting» (UCR), ανακοίνωσε για το 2017 και τους εμπρησμούς στις ΗΠΑ:

• Συνολικά, στις ΗΠΑ το 2017 καταγράφηκαν 41.171 πυρκαγιές
• Αναλογικά, υπήρχαν 13,3 πυρκαγιές, για κάθε 100.000 κατοίκους
• Το 25% των πυρκαγιών επίσημα ορίστηκαν ως εμπρησμός.

Για να έρθουμε όμως και στη χώρα μας, οι εγχώριες στατιστικές μας λένε ότι:

• 30% των πυρκαγιών προκαλείται από αμέλεια
• 20% των πυρκαγιών προκαλείται από δόλο
• 10% των πυρκαγιών προκαλείται από τυχαία ή φυσικά αίτια
• 40% των πυρκαγιών παραμένει ανεξιχνίαστο
• Το 2020 είχαμε στην χώρα μας 20.110 αστικές πυρκαγιές και 11.798 αγροτοδασικές πυρκαγιές. Το σύνολο των στρεμμάτων γης που καήκανε ήταν 203.374. (Πηγή: Διεύθυνση Πληροφορικής Αρχηγείου ΠΣ)
• Στο 85% των επιβεβαιωμένων εμπρησμών, δεν παραπέμφθηκε κανένας στη δικαιοσύνη.
• 150 επιβεβαιωμένοι και συλληφθέντες εμπρηστές, έχουν επαναλάβει τον εμπρησμό τουλάχιστον 5 φορές. Οι περισσότεροι από αυτούς παραμένουν ελεύθεροι.

Από το σύνολο των ατόμων που καταδικάστηκαν για εμπρησμό στην Ελλάδα:

• το 5% ήταν ανήλικοι
• το 10% ήταν γυναίκες
• το 40% των εμπρηστών είχαν βάλει περισσότερες από μία φωτιές.

Κατά τις πολύ πρόσφατες μεγάλες φωτιές στην Ελλάδα και κυρίως στη Β. Εύβοια, ήρθαν για να μας βοηθήσουν, πυροσβέστες από τη Ρουμανία. Ας κάνουμε λοιπόν μία μικρή σύγκριση κι ας βγάλει ο καθένας τα συμπεράσματά του.
Η Ελλάδα, είναι μία χώρα με έκταση 132.000 τ.χλμ και πληθυσμό 10.700.000. Η Ρουμανία, έχει έκταση 238.391 και πληθυσμό 22.000.000.
Το απλό συμπέρασμα από αυτά το δεδομένα είναι ότι η Ρουμανία είναι μια χώρα – περίπου – διπλάσια σε έκταση και πληθυσμό, από την Ελλάδα. Όμως:

• Η Ρουμανία έχει 33.000 επαγγελματίες πυροσβέστες, ενώ η Ελλάδα 13.000.
• Η Ρουμανία έχει 139.756 αναγνωρισμένους εθελοντές πυροσβέστες, ενώ η Ελλάδα 2.200 !
• Η Ρουμανία έχει 3.165 εθελοντικούς πυροσβεστικούς σταθμούς, ενώ η Ελλάδα, μόλις 22 !

(Πηγή: Διεθνής Ένωση Πυροσβεστικών και Διασωστικών Υπηρεσιών)

Κατηγορίες εμπρησμών

Πολλά νομικά συστήματα ταξινομούν τον εμπρησμό σε κατηγορίες, ανάλογα με το κίνητρο και την επικινδυνότητα πρόκλησης ανθρώπινου τραυματισμού ή θανάτου.

Εμπρησμός 1^ου βαθμού
Όταν ο εμπρησμός γίνεται σε μέρος όπου κινδυνεύουν άνθρωποι. Π.χ. μία κατοικία ή ένα σχολείο.

Εμπρησμός 2^ου βαθμού
Όταν ο εμπρησμός γίνεται σε άδειο κτήριο, αλλά με πιθανότητα να κινδυνέψουν άνθρωποι. Π.χ. όταν καίγεται ένα κατάστημα, όπου γύρω υπάρχουν κατοικήσιμα σπίτια.

Εμπρησμός 3^ου βαθμού
Όταν ο εμπρησμός γίνεται σε μέρος που δεν κινδυνεύουν άνθρωποι. Π.χ. ένα εγκαταλελειμμένο απομονωμένο κτήριο, ένα χωράφι, ένα δάσος.

Οι παραπάνω τρεις βαθμίδες αποτελούν σχεδόν κανόνα σε όλα τα κράτη, με μικρές παραλλαγές. Για παράδειγμα, στο Illinois, στις ΗΠΑ, οι νόμοι κατά του εμπρησμού ισχύον μόνο εάν η περιουσία που καταστράφηκε έχει αξία μεγαλύτερη των 150 δολαρίων! Ενώ, σε άλλες πολιτείες της Αμερικής, για έναν σοβαρό εμπρησμό μπορεί και να επιβληθεί η θανατική ποινή.

Το Νομικό Πλαίσιο στην Ελλάδα

Άρθρο 264 – Ποινικός Κώδικας – Εμπρησμός
«Όποιος με πρόθεση προξενεί πυρκαγιά τιμωρείται:
α) με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών, αν από την πράξη μπορεί να προκύψει κοινός κίνδυνος σε ξένα πράγματα
β) με κάθειρξη, αν από την πράξη μπορεί να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο
γ) με κάθειρξη ισόβια ή πρόσκαιρη τουλάχιστον δέκα ετών, στην περίπτωση που επήλθε θάνατος.»

Το άρθρο 265, αναφέρεται στην περίπτωση δασικού εμπρησμού:
«Όποιος με πρόθεση προξενεί πυρκαγιά σε δασική έκταση, τιμωρείται με κάθειρξη έως δέκα έτη και με χρηματική ποινή από 15.000 έως 150.000 ευρώ. Δεν επιτρέπεται μετατροπή ή αναστολή της ποινής που επιβλήθηκε και η έφεση δεν αναστέλλει την εκτέλεσή της. Αν η πράξη είχε ως επακόλουθο να εξαπλωθεί η φωτιά σε μεγάλη έκταση, επιβάλλεται κάθειρξη.»

Σημείωση: Αν και βγαίνουμε λίγο έξω από το θέμα του εμπρησμού, σε αυτό το σημείο να αναφέρουμε ότι, σύμφωνα με το άρθρο 9 του Συντάγματος «Η κατοικία του καθενός είναι άσυλο».
Η είσοδος όμως των πυροσβεστικών δυνάμεων σε κατοικία ή σε άλλο χώρο, για την επέμβαση και αντιμετώπιση πυρκαγιάς, δεν αποτελεί παραβίαση του ασύλου, αλλά ενέργεια που προβλέπεται από την νομοθεσία για το ΠΣ (Πυροσβεστικό Σώμα).
Ο δικαιούχος, μάλιστα, του συγκεκριμένου χώρου οφείλει να ανεχθεί την είσοδο για τους ανωτέρω σκοπούς, διαφορετικά υπέχει ποινική ευθύνη για απείθεια ή και αντίσταση.
Αν πάλι, παραβιαστεί η είσοδος πχ οικίας, γιατί αρνείται ή απουσιάζει ο ένοικος, αίρεται ο αρχήν άδικος χαρακτήρας της πράξης αυτής (φθορά ξένης ιδιοκτησίας), σύμφωνα με το άρθρο 25 ΠΚ γιατί «έγινε για να αποτρέψει παρόντα και αναπότρεπτα με άλλα μέσα κίνδυνο».

Τα κίνητρα ενός εμπρηστή

#1. Κερδοφορία: Πολύ συνηθισμένο κίνητρο σε όσους καίνε γη, με στόχο την καταστροφή της και στη συνέχεια την ανοικοδόμηση της και γενικότερα την εκμετάλλευσή της από τους ίδιους (οικοπεδοποίηση). Άλλο ένα παράδειγμα αυτής της κατηγορίας αποτελεί ο εμπρησμός μιας επιχείρησης από ανταγωνιστική επιχείρηση.

#2. Ασφαλιστική απάτη: όπου ο εμπρηστής καταστρέφει την περιουσία του με στόχο να εισπράξει την αποζημίωση από το ασφαλιστικό του συμβόλαιο.

Σημείωση: Αν και η ασφαλιστική απάτη έχει ως στόχο την κερδοφορία, συνήθως θεωρείται ξεχωριστή κατηγορία.

#3. Εκδίκηση: Ο εμπρηστής κάνει τη συγκεκριμένη πράξη για να εκδικηθεί κάποιον. Αυτό επιτυγχάνεται είτε καταστρέφοντας κάτι που του ανήκει, είτε προκαλώντας έναν εμπρησμό με τρόπο που θα ενοχοποιηθεί ο άλλος.
Βάζοντας την φωτιά, νιώθει ότι έχει δύναμη και μπορεί να τιμωρήσει αυτούς που τον αδίκησαν.

#4. Βανδαλισμός: όταν ο εμπρηστής προκαλεί την πυρκαγιά με μόνο στόχο τον βανδαλισμό.
Συνήθως πρόκειται για ανήλικα άτομα όπου νιώθουν πλήξη και δοκιμάζουν να ζήσουν «στα όρια».

#5. Έξαψη: Πρόκειται για την περίπτωση που ο δράστης βρίσκεται κάτω από την επήρεια αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών και διαπράττει τον εμπρησμό από έξαψη ή υπερβολικό ενθουσιασμό.

Ο Freud έγραψε ότι:
«η θερμότητα που εκλύει η φωτιά, προκαλεί την ίδια αίσθηση που συνοδεύει τη σεξουαλική διέγερση, ενώ η μορφή και κίνηση της φλόγας υποβάλλουν την εικόνα ενός φαλλού σε στύση».

#6. Απόκρυψη άλλου εγκλήματος: Ο εμπρησμός γίνεται για κάλυψη ή εξαφάνιση στοιχείων μιας άλλης εγκληματικής ή παραβατικής ενέργειας.  Όταν, για παράδειγμα, ο εμπρηστής έχει δολοφονήσει κάποιον και θέλει να τον κάψει μέσα στο σπίτι του, ώστε να φανεί σαν ατύχημα. Ή όταν ο δράστης κάνει τον εμπρησμό στον τόπο του εγκλήματος για να καταστραφούν τα τυχόν αποδεικτικά στοιχεία. Ή, όταν ο δράστης έχει κλέψει ένα αυτοκίνητο και του βάζει φωτιά για να εξαφανίσει τα αποτυπώματά του.

#7. Εξτρεμιστική ενέργεια – Κοινωνικοπολιτική ιδεολογία: Σε αυτή την περίπτωση, ο εμπρησμός συνήθως γίνεται από τρομοκρατική οργάνωση. Μπορεί όμως να γίνει και από άνθρωπο ή οργάνωση που εναντιώνεται σε κάποιο καθεστώς του συστήματος. Για παράδειγμα, αν κάποιος κάψει ένα μουσουλμανικό τζαμί επειδή είναι αντίθετο με την θρησκευτική του πεποίθηση.

#8. Πυρομανία: Ψυχοπαθολογική διαταραχή του εμπρηστή. Μοναδικός σκοπός του εμπρησμού είναι η απόλαυση και το αίσθημα ικανοποίησης το οποίο λαμβάνει ο δράστης.
Ο πυρομανής απολαμβάνει όλα τα στάδια του έργου του: Την πράξη του, τη θέα των φλογών, την φθορά των καμένων αντικειμένων, τον ήχο από της σειρήνες των πυροσβεστικών και των αστυνομικών οχημάτων, τον πανικό του κόσμου και τέλος τα αποκαΐδια των επόμενων ημερών.

Για τους ανήλικους όμως πυρομανής, πολλές φορές το κίνητρο είναι να τραβήξουν την προσοχή των γονιών τους, ή ένας τρόπος για να επανενώσουν μια διαλυμένη οικογένεια. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για μια κραυγή βοήθειας. Πολύ συχνά, μάλιστα, κατά την ανάλυση του προφίλ ενός δολοφόνου, οι profilers διαπιστώνουν ότι ο δράστης, στην παιδική του ηλικία ήταν πυρομανής.

Από τις παραπάνω κατηγορίες, συχνότερα στην Ελλάδα συναντούμε τον εμπρησμό για οικονομικούς λόγους, ενώ ακολουθεί ο εμπρησμός για βανδαλισμό.

Η μεθοδολογία του εμπρηστή

Ο εμπρηστής συνήθως χρησιμοποιεί έναν επιταχυντή της φωτιάς, όπως βενζίνη, πετρέλαιο ή κηροζίνη. Γι’ αυτό και η ανίχνευση και ο εντοπισμός υπολειμμάτων καύσιμης ύλης, αποτελεί σημαντικό μέρος της έρευνας για την πυρκαγιά.

Το προφίλ του εμπρηστή, γενικά

• Είναι άνθρωπος προσεκτικός.
• Είναι ατημέλητος σε ότι αφορά την εξωτερική του εμφάνιση και τον προσωπικό του χώρο.
• Ελέγχει πάντοτε να μην αφήνει αποτυπώματα ή άλλα αποδεικτικά στοιχεία που να οδηγήσουν στην ταυτότητά του.
• Έχει νοημοσύνη, συχνά μεγαλύτερη από το μέσο όρο.
• Είναι δύσκολος με τους ανθρώπους και αντικοινωνικός.
• Λιγότερο προσεκτικός σε ότι αφορά την απόκρυψη των στοιχείων του, είναι ο εμπρηστής που βάζει την φωτιά λόγω έξαψης ή βανδαλισμού.
• Ο εμπρηστής από εκδίκηση, αισθάνεται ότι έχει ανοικτούς λογαριασμούς και έντονες διαφωνίες με κάποιους ή με την κοινωνία γενικότερα. Ο θυμός είναι κοινό χαρακτηριστικό του και αποτελεί ένδειξη για να θεωρηθεί κάποιος ύποπτος.
• Ο εμπρηστής που βάζει τη φωτιά για οικονομικά οφέλη μετά τον εμπρησμό, παρουσιάζει τον εαυτό του ως θύμα («pseudo victim», «ψευδο-θύμα»).

Το προφίλ του εμπρηστή δάσους στην Ελλάδα

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, ο εμπρηστής δάσους στη χώρα μας, είναι συνήθως:

Φύλο: Άρρεν
Εθνικότητα: Έλληνας
Ηλικία: 45 ετών και άνω
Οικογενειακή κατάσταση: έγγαμος, συνήθως με παιδιά
Εκπαίδευση: στοιχειώδης
Επάγγελμα: Αυτοαπασχολούμενος, συνήθως στους τομείς της γεωργίας της δασοκομίας η της αλιείας
Τόπος κατοικίας: Ζει στην επαρχία. 

Το προφίλ του πυρομανή

Η πάθηση έχει συνήθως τις ρίζες της στην εφηβική και μετεφηβική ηλικία.
Συχνά υπάρχει οικογενειακή δυσλειτουργία. Μπορεί να απουσιάζει ο ένας ή και οι δύο γονείς. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις όπου στην οικογένεια επιβάλλεται αυστηρή και ακραία πειθαρχία. Σε κάποιους πυρομανής υπάρχει κατά την παιδική ηλικία ιστορικό φυγής από την οικογένεια και από το σχολείο (σκασιαρχείο).

Ως προς το ανθρωπολογικό-ψυχοπαθολογικό προφίλ των πυρομανών, διαπιστώνουμε ότι, συνήθως, πρόκειται για άνδρες ηλικίας 30 έως 40 ετών, χαμηλού πνευματικού και εκπαιδευτικού επιπέδου, αλκοολικούς ή χρήστες ψυχοφαρμάκων, με εμφανείς αδυναμίες εν συναίσθησης και έντονη καταθλιπτική διάθεση.
Ο πυρομανής είναι άτομο με χαμηλή αυτοεκτίμηση, συναισθηματικά προβλήματα, δυσλειτουργικές συμπεριφορές, δυσκολία στις ανθρώπινες σχέσεις και στις προσωπικές σχέσεις με το άλλο φύλο.
Συχνά συνυπάρχουν άλλες διαταραχές όπως η κατάθλιψη ή αγχώδεις διαταραχές.

Η ψυχική υπερένταση και ευχαρίστηση που βιώνει ο πυρομανής όταν βάζει μία φωτιά ίσως οφείλεται στην ανάγκη που νιώθει «να κάψει» στις φλόγες τα δυσβάσταχτα συναισθήματα του.

Πολύ συχνά, ο πυρομανής βιώνει τέτοια συναρπαστικά συναισθήματα στη θέα και μόνο μιας καταστροφικής πυρκαγιάς ακόμη κι αν δεν την προκάλεσε ο ίδιος. Γι’ αυτό το λόγο επιθυμεί να συμμετέχει σε εθελοντικές πυροσβεστικές ομάδες ή ακόμη και να γίνει κανονικός πυροσβέστης.

Το φαινόμενο του εμπρηστή πυροσβέστη

Ο Ευγένιος Τριβιζάς, μέσα από το βιβλίο του «Ο Ερωτευμένος Πυροσβέστης» (εκδόσεις Πατάκη), παρουσιάζει έναν πυροσβέστη να βάζει φωτιά σε ένα σπίτι μόνο και μόνο για να σώσει την αγαπημένη του.

Στην Αμερική, σύμφωνα με την έκθεση του National Volunteer Fire Council, συλλαμβάνονται κάθε χρόνο περίπου 100 πυροσβέστες ή εθελοντές πυροσβέστες για πρόκληση εμπρησμών.

Ένας συλληφθείς πυροσβέστης κατά την κατάθεσή του είχε δηλώσει:
«Πριν τη φωτιά, καθόμασταν και βαριόμασταν. Μιλούσαμε για το ότι ο αρχηγός μας φωνάζει συνεχώς για πράγματα που κάνουμε λάθος και όλοι έλεγαν να περιμένουμε την επόμενη φωτιά για να αποδείξουμε πόσο καλοί είμαστε. Και τότε οι λέξεις “ξεκίνα μια φωτιά” ήρθαν στο μυαλό μου».

Ένας Έλληνας συλληφθείς εθελοντής πυροσβέστης, έδωσε μια άλλη ερμηνεία:
«Μου αρέσει να βάζω φωτιές και στη συνέχεια να είμαι ο πρώτος που θα τρέξει να βοηθήσει για την κατάσβεσή της. Έτσι απολαμβάνω αρχικά την μάχη με τη φωτιά και στη συνέχεια την αναγνώριση μου από τους άλλους».

Σκέψεις του αρθρογράφου

Τι μπορούμε, άραγε, να κάνουμε εμείς ως ευαισθητοποιημένοι πολίτες, για να σταματήσουμε τους εμπρηστές;

Ίσως, ένα ξεκάθαρο Κτηματολόγιο που να επιβάλλει, σε κάθε καμένη δασική γη την υποχρεωτική αναδάσωσή της και όχι την οικοπεδοποίηση της.

Ίσως, να συνειδητοποιήσουμε ότι η καταστροφή της φύσης για να γίνουν «στρατηγικές επενδύσεις», όπως μας λένε κάποιοι υπουργοί (ελπίζω να καταλαβαίνετε σε τι αναφέρομαι) να πρέπει να εμποδιστεί.

Ίσως, να προσφερθεί μια καλύτερη εκπαίδευση και οικονομική υποστήριξη στους πολίτες που επιθυμούν να συμμετέχουν στην πυρασφάλεια του τόπου (εδώ εκφράζω ένα προσωπικό παράπονο, μιας και το έχω επιχειρήσει για κάποιο διάστημα και δεν υπήρξε καμία κρατική υποστήριξη).

Ίσως, αντί για νέα στρατιωτικά αεροπλάνα, το κράτος να επένδυε στην αγορά νέων πυροσβεστικών αεροπλάνων.

Ίσως, αντί για νέες προσλήψεις στο Αστυνομικό Σώμα, να γινόντουσαν και νέες προσλήψεις στο Πυροσβεστικό Σώμα.

Ίσως, αυστηροποίηση στις ποινές των περιβαλλοντικών εγκλημάτων.

Ίσως, πραγματική τήρηση των νόμων από την πολιτεία στους συλληφθέντες εμπρηστές.

Ίσως…

Πολλά τα «ίσως» και πραγματικά δεν γνωρίζω τι από τα παραπάνω – ή τι άλλο επιπλέον – θα μπορούσαμε να κάνουμε.
Σίγουρα όμως, το να καθόμαστε και να κοιτάμε απαθείς την γη γύρω μας να καίγεται κι εμείς να ενοχλούμαστε από το νέφος που σχηματίστηκε από πάνω μας και από τη στάχτη που λέρωσε τις βεράντες μας, δεν βοηθάει στην επίλυση του προβλήματος.

Η ευθύνη είναι και δική μας.

(να ευχαριστήσω τον φίλο μου, Γιάννη Δρουγούτη, για τις καταπληκτικές φωτογραφίες του που συνόδευσαν αυτό το άρθρο).

ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΑΜΠΡΟΣ