Ο ανεξήγητος και μυστηριώδης κόσμος της υπνοβασίας
Όλοι μας είτε έχουμε υπνοβατήσει τουλάχιστον μία φορά στη ζωή μας είτε γνωρίζουμε κάποιον που το έχει κάνει. Η υπνοβασία δεν αποτελεί σπάνιο φαινόμενο. Τουλάχιστον το 17% των ανθρώπων έχουν υπάρξει υπνοβάτες στην παιδική ηλικία έως τα 12 τους χρόνια, ενώ το 4% έχουν υπνοβατήσει και ως ενήλικοι.
Τι γνωρίζουμε για την υπνοβασία
Η υπνοβασία (sleepwalking ή somnambulism ή noctambulism), είναι ένα φαινόμενο συνδυασμένου ύπνου και εγρήγορσης και αποτελεί μια μορφή διαταραχής του ύπνου. Η υπνοβασία συνήθως συμβαίνει ανάμεσα στο τρίτο και τέταρτο στάδιο του ύπνου, τότε που ο ύπνος είναι πιο βαθύς.
Παρόλα αυτά, η επιστήμη δεν έχει κατορθώσει μέχρι και σήμερα να δώσει ξεκάθαρες απαντήσεις στα πολλά ερωτήματα που δημιουργούνται γύρω από την υπνοβασία (γιατί συμβαίνει, κάτω από ποιες συνθήκες, προϋποθέσεις, κοκ).
Συνήθως οφείλεται σε υπερβολική κούραση ή άγχος, ενώ επιβαρύνεται αν έχει προηγηθεί κατανάλωση αλκοόλ ή χαπιών. Ενδέχεται να είναι αποτέλεσμα φαρμακευτικής αγωγής ή πνευματικής διαταραχής.
Τα χαρακτηριστικά ενός υπνοβάτη
Ο υπνοβάτης μοιάζει ξύπνιος, έχει τα μάτια ανοιχτά ή μισάνοιχτα (συχνά περιγράφονται ως «γυάλινα» μάτια ή κενό βλέμμα), αλλά ανέκφραστο πρόσωπο.
Μπορεί να μιλάει φυσιολογικά ή μπερδεμένα.
Έχει κάποια πολύ μειωμένη αντίληψη του χώρου που βρίσκεται.
Η κρίση του είναι εξασθενημένη ενώ δυσκολεύεται να λύσει προβλήματα.
Αν ο υπνοβάτης ξυπνήσει απότομα, νοιώθει σύγχυση. Δεν ξέρει πού βρίσκεται, ούτε πώς βρέθηκε εκεί. Αν επιστρέψει στο κρεβάτι του και ξυπνήσει την επόμενη ημέρα, δεν θυμάται τίποτα απ’ ότι είχε κάνει όταν βρισκόταν σε κατάσταση υπνοβασίας.
Η υπνοβασία στην ιστορία
Αν και περιστατικά αναφέρονται από την εποχή του Ιπποκράτη η υπνοβασία ξεκίνησε να διερευνάται από τον 19ο αιώνα.
Ο Γερμανός χημικός και φιλόσοφος, βαρόνος Dr. Karl Ludwig von Reichenbach (1788–1869) έκανε εκτενείς μελέτες για υπνοβάτες και διατύπωσε την θεωρία του «Odic Force». Σύμφωνα με την «Δύναμη του Όντιν» (που πήρε το όνομα της από τον Σκανδιναβό θεό Όντιν), πρόκειται για μια κατάσταση που συνδυάζει ηλεκτρισμό, μαγνητισμό, θερμότητα και πολλά άλλα.
Ο Reichenbach συνέδεσε τη διαταραχή ακόμα και με τις φάσεις της Σελήνης, υποστηρίζοντας ότι οι «παράφρονες» υπνοβάτες επηρεάζονταν περισσότερο κατά τη διάρκεια της πανσελήνου.
Το 1907, ο πατέρας της ψυχανάλυσης Sigmund Freud μίλησε για την υπνοβασία στην Ψυχαναλυτική Εταιρεία της Βιέννης (Nunberg και Federn). Πίστευε ότι η υπνοβασία συνδέεται με την εκπλήρωση καταπιεσμένων σεξουαλικών επιθυμιών.
Μέχρι που μπορεί να φτάσει ένας υπνοβάτης «ζώντας» έναν εφιάλτη;
Έχουν καταγραφεί περιπτώσεις όπου άτομα που υπνοβατούσαν, μετακίνησαν έπιπλα, μαγείρεψαν, οδήγησαν αυτοκίνητο ή και μηχανάκι… ή διέπραξαν φόνο!
Σύμφωνα με τον Dr. Michael Cramer – Bornemann, ειδικό στη μελέτη του ύπνου:
«Οποιοσδήποτε υπνοβατεί, είναι ικανός να σκοτώσει. Το μόνο που χρειάζεται είναι κάτι για να αποσταθεροποιήσει τον ύπνο μας».
Η υπνοβασία ως βασική γραμμή υπεράσπισης σε υποθέσεις ανθρωποκτονίας
Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί περισσότερες από 70 υποθέσεις στα δικαστικά χρονικά όπου κατηγορούμενος για σεξουαλική κακοποίηση αλλά και για φόνο, απαλλάχθηκε λόγω… υπνοβασίας.
«Ο κατηγορούμενος δεν βρισκόταν στη φυσιολογική του διανοητική κατάσταση, όταν διέπραξε την εγκληματική πράξη. Η υπνοβασία είναι μια σοβαρή διαταραχή του ύπνου που εκδηλώνεται με “αυτοματισμό”, έτσι ώστε για πράξεις που διαπράττονται ενώ βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση, δεν είναι δυνατόν να αποδοθεί ευθύνη στο δράστη μιας και δεν υπάρχει πρόθεση», δηλώνει συνήθως η υπεράσπιση σε αυτές τις περιπτώσεις.
Την τελευταία δεκαετία μάλιστα σημειώθηκε ένας αυξανόμενος αριθμός εγκλημάτων που αφορούσαν υπνοβάτες, που ο Dr. Michael Cramer – Bornemann, στο Ινστιτούτο Ύπνου της Μινεσότα, ίδρυσε το πρώτο Εργαστήριο Ιατροδικαστικής Ύπνου στον κόσμο για να βοηθήσει στη διευθέτηση τέτοιων περιπτώσεων.
«Ανθρωποκτόνος υπνοβασία», «δολοφονική υπνοβασία», «ανθρωποκτόνος υπνωτισμός» («homicidal somnambulism»), «παράφρονας αυτοματισμός» («insane automatism»), «παραϋπνία» («parasomnia»)… αποτελούν κάποιους από του όρους που ακούγονται στο δικαστήριο σε αυτές τις περιπτώσεις.
Με άλλα λόγια, η υπνοβασία παρέχει μια εξαιρετική δικαιολογία για φόνο…
Ας δούμε μερικές από αυτές τις υποθέσεις δολοφόνων που χρησιμοποίησαν την υπνοβασία για την υπεράσπιση τους και – αρκετοί από αυτούς – αθωώθηκαν.
Η πρώτη υπόθεση στα δικαστικά χρονικά: Albert Tirrell, 1845
Στις 27 Οκτωβρίου 1845 η 21χρονη Mary Ann Bickford, πόρνη στο επάγγελμα, βρέθηκε νεκρή στον οίκο ανοχής που εργαζόταν, στη Βοστώνη. Ο Albert Tirrell είχε κόψει το λαιμό του θύματος σχεδόν αποκεφαλίζοντάς την και στη συνέχεια έβαλε φωτιά στο κρεβάτι της και έφυγε βιαστικά από τον χώρο. Στη συνέχεια προσπάθησε να διαφύγει στο εξωτερικό αλλά τελικά οι αρχές τον συνέλαβαν στις 5 Δεκεμβρίου, ενώ επέβαινε σε ένα πλοίο με προορισμό το Μεξικό.
Ο Albert Jackson Tirrell (1824–1880), ήταν ένας πλούσιος, ευυπόληπτος οικογενειάρχης και πατέρας δύο παιδιών. Με την νεαρή Mary Ann είχε ξεκινήσει μια θυελλώδη σχέση αρκετά χρόνια πριν. Το μοιραίο βράδυ ο Tirrell φαίνεται ότι είχε ζητήσει από την Mary Ann να εγκαταλείψει το επάγγελμα της και να ζήσει μαζί του. Εκείνη αρνήθηκε, καθώς το εισόδημά της, της επέτρεπε να ζει ανεξάρτητη. Ο Tirrell μέσα στην οργή του προχώρησε στο έγκλημα.
Η δίκη ξεκίνησε στις 24 Μαρτίου 1946. Ο ευφυέστατος και φημισμένος δικηγόρος του, Rufus Choate, κατά την 6ωρη αγόρευση του, δήλωσε:
«Ο Μέγας Αλέξανδρος σχεδίασε μια μάχη στον ύπνο του. Ο La Fontaine έγραψε μερικούς από τους καλύτερους στίχους του ενώ βρισκόταν στην ίδια ασυνείδητη κατάσταση. Ακόμη και ο Franklin ήταν γνωστό ότι τελείωσε στον ύπνο του ένα από τα έργα του… Θα αποδείξουμε ότι ήταν απλά θέλημα του Παντοδύναμου Θεού να ταλαιπωρήσει τον κρατούμενο με αυτό το είδος ψυχικής διαταραχής».
Στη συνέχεια παρουσίασε την μαρτυρία της οικογένειας του Tirrell όπου δήλωσαν ότι ο ίδιος υπνοβατούσε συχνά από την παιδική του ηλικία. Ανάφεραν περιστατικά όπου ο Tirrell, άρπαξε βίαια τον αδελφό του, κατέβασε κουρτίνες και έσπασε τζάμια, σήκωσε έναν ξάδερφό του από το κρεβάτι και τον απείλησε με μαχαίρι, κι όλα αυτά ενώ βρισκόταν σε υπνοβασία.
Τελευταίος μίλησε ο πρύτανης της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ, Walter Channing, ο οποίος κατέθεσε ότι ένα άτομο σε υπνοβασία θα μπορούσε να σηκωθεί τη νύχτα, να ντυθεί μόνος του, να διαπράξει έναν φόνο, να βάλει φωτιά στον χώρο και να αποδράσει.
Μετά από λιγότερο από δύο ώρες σύσκεψης, στις 30 Μαρτίου 1846, οι ένορκοι έκριναν τον Tirrell, αθώο. Αν και η κοινή γνώμη ήταν πεπεισμένη πως ο Tirrell δολοφόνησε τη Mary Ann έχοντας πλήρη συνείδηση της πράξης του, ο ίδιος πέρασε την υπόλοιπη ζωή του ατιμώρητος και ελεύθερος.
Esther Griggs, 1859
Η Esther Griggs, ζούσε στο Marylebone στο Λονδίνο. Ένα βράδυ οι γείτονες την άκουσαν να φωνάζει: «Σώστε τα παιδιά μου!». Όταν η αστυνομία μπήκε στο κτίριο, πριν φτάσουν στο διαμέρισμά της άκουσαν ένα σπάσιμο γυαλιού.
Μόλις άνοιξαν την πόρτα της Griggs, την είδαν σε κατάσταση υπνοβασίας. Στη γωνία του σπιτιού ήταν τρομαγμένα και αγκαλιασμένα, το 3χρονο και το 5χρονο παιδί της. Έλειπε μόνο το μωρό της, το οποίο είχε μόλις πετάξει από το παράθυρο.
Όταν ξύπνησε η Griggs δεν θυμόταν τίποτε απ’ ότι είχε συμβεί. Δήλωσε μόνο ότι έβλεπε στον ύπνο της ότι το σπίτι της είχε πιάσει φωτιά και προσπαθούσε να σώσει τα παιδιά της.
Το δικαστήριο την έκρινε αθώα για το φόνο του μωρού της.
Ο Γάλλος Σέρλοκ Χολμς, Robert Ledru, 1887
Το 1887, ο επικεφαλής επιθεωρητής της γαλλικής αστυνομίας, Robert Ledru, ένας από τους καλύτερους Γάλλους ντετέκτιβ του 19ου αιώνα, στάλθηκε για να ερευνήσει μια δολοφονία που συνέβη στην παραλία της Χάβρης.
Ο André Monet βρέθηκε νεκρός από σφαίρα στο στήθος έχοντας πάνω του όλα του τα χρήματα, αποκλείοντας έτσι το κίνητρο της ληστείας. Το μόνο άλλο στοιχείο που υπήρχε εκτός από το φυσίγγιο της σφαίρας, ήταν τα ίχνη των παπουτσιών του δράστη, όπου μετά από την κατασκευή γύψινων εκμαγείων αποκαλύφθηκε ότι έλλειπε το μεγάλο δάχτυλο του δεξιού του ποδιού του δράστη.
Ο επιθεωρητής στράφηκε προς τον προϊστάμενο αξιωματικό λέγοντας του:
«Δεν χρειάζεται να μείνουμε άλλο εδώ. Η υπόθεση έχει λυθεί. Γνωρίζω την ταυτότητα του δολοφόνου».
και συμπλήρωσε μπροστά στον έκπληκτο αξιωματικό:
«Είμαι ο άνθρωπος που πυροβόλησε μέχρι θανάτου τον κύριο Monet».
Αργότερα ο επιθεωρητής δήλωσε ότι το αποτύπωμα ήταν δικό του, ενώ του έλειπε πράγματι το συγκεκριμένο δάχτυλο. Ελέγχοντας στη συνέχεια το όπλο του, διαπίστωσε ότι του έλειπε μία σφαίρα, παρόμοια με αυτή που βρέθηκε στον τόπο του εγκλήματος. Μόνο που ο ίδιος δεν θυμόταν τίποτα.
Οι γιατροί που τον εξέτασαν θεώρησαν ότι ο Ledru υπέφερε από ένα είδος υπνοβασίας που προκλήθηκε από το άγχος και τον υπερβολικό ζήλο κατά την εργασία του, όπου συχνά επιχειρούσε να μπει στη θέση του δράστη για να λύσει το έγκλημα. Η θεωρία τους επιβεβαιώθηκε όταν άφησαν στο κελί του Ledru ένα περίστροφο με άσφαιρα. Την ώρα που ο Ledru κοιμόταν, σηκώθηκε και άρχισε να πυροβολεί τους φύλακές του.
Κατά τη σύντομη δίκη του, ο επιθεωρητής κρίθηκε αθώος και του επιβλήθηκε απλώς ο περιορισμός στο αγρόκτημά του, υπό τακτική ιατρική επίβλεψη.
Κατάλοιπα πολέμου: Ivy Cogdon, 1950
Στις 11 Αυγούστου 1950 είχε μόλις ξεκινήσει ο πόλεμος της Κορέας. Εκείνο το βράδυ η Ivy Cogdon που ζούσε στο Carnegie της Αυστραλίας, ονειρεύτηκε ότι Κορεάτες στρατιώτες επιτέθηκαν στο σπίτι της και πήγαιναν να σκοτώσουν την 19χρονη κόρη της που κοιμόταν στο διπλανό δωμάτιο. Η Ivy πετάχτηκε από το κρεβάτι της, άρπαξε ένα τσεκούρι κι έτρεξε να τους σταματήσει.
Μόλις ξύπνησε, συνειδητοποίησε με φρίκη ότι η ίδια είχε συνθλίψει με το τσεκούρι το κρανίο της κόρης της.
Στο δικαστήριο, οι γιατροί της Ivy επιβεβαίωσαν πως υπέφερε παλαιότερα από έντονα αισθήματα τρόμου κατά τη διάρκεια της νύχτας, υστερία και κατάθλιψη.
Ο γιατρός της μάλιστα δήλωσε ότι το προηγούμενο βράδυ πριν το περιστατικό, υπνοβατώντας είχε μπει και πάλι στο δωμάτιο της κόρης της και βούρτσιζε τα μαλλιά της. Ο γιατρός τότε της έδωσε απλώς ένα ηρεμιστικό.
Το δικαστήριο την απήλλαξε από τις κατηγορίες και την άφησε ελεύθερη.
Wasyl Gnypiuk, 1961
Ο 34χρονος Wasyl Gnypiuk ήταν ένας Ουκρανο-Πολωνός μετανάστης στην Αγγλία, ο οποίος κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο είχε κρατηθεί σε ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να υποφέρει, χρόνια ολόκληρα, από εφιάλτες.
Σε έναν από αυτούς είδε ότι πάλευε με ναζιστές στρατιώτες, μαχόμενος για τη ζωή του. Όταν ξύπνησε συνειδητοποίησε πως είχε ξυλοκοπήσει την 62χρονη σπιτονοικοκυρά του, Louise Surgey, μέχρι θανάτου.
Οι αρχές αντιμετώπισαν τους ισχυρισμούς του για υπνοβασία με κατανοητό σκεπτικισμό. Το γεγονός όμως ότι αποκεφάλισε το θύμα και το έθαψε έξω από το σπίτι, κλέβοντας ταυτόχρονα και τα χρήματα του, δεν βοήθησε την υπεράσπισή του.
Ο Gnypiuk εκτελέστηκε στις 27 Ιανουαρίου 1961. Ήταν το τελευταίο άτομο που απαγχονίστηκε στο Lincolnshire πριν το Ηνωμένο Βασίλειο καταργήσει τη θανατική ποινή το 1965.
Jo Ann Kiger, 1963
Στις 14 Αυγούστου 1963, η Jo Ann Kiger είχε έναν εφιάλτη όπου κάποιος σχιζοφρενής μπήκε στο σπίτι της και πήγαινε να σκοτώσει τους γονείς της. Χωρίς δεύτερη σκέψη, άρπαξε τα δύο περίστροφα του πατέρα της και έτρεξε να προλάβει τον τρελό.
Πυροβόλησε και τους δύο γονείς της με αποτέλεσμα τον ακαριαίο θάνατο του πατέρα της και τον σοβαρό τραυματισμό της μητέρας.
Αν και αρχικά κατηγορήθηκε για δολοφονία και απόπειρα δολοφονίας, η μητέρα της Jo Ann κατέθεσε ότι το κορίτσι έπασχε από συχνές υπνοβασίες, αν και ποτέ δεν είχε γίνει επιθετική μέχρι τότε.
Ύστερα και από την κατάθεση του γιατρού που την παρακολουθούσε, η Jo Ann αφέθηκε ελεύθερη.
Steven Steinberg, 1981
Ο Steven Steinberg κατηγορήθηκε για τη δολοφονία της συζύγου του Elena, την οποία μαχαίρωσε 25 φορές με ένα από τα μαχαίρια της κουζίνας, στο Scottsdale, στην Arizona.
Η Diana Rindstrom – Mc Lure, δικηγόρος του Steinberg, δήλωσε ότι ο πελάτης της δεν αφαίρεσε ηθελημένα τη ζωή της συζύγου του, αλλά βρισκόταν σε υπνοβασία.
Ο Dr. Martin Bilinder, ψυχίατρος από την Καλιφόρνια είπε στο δικαστήριο ότι οι επαναλαμβανόμενες μαχαιριές οφειλόταν στο ότι ο Steinberg βρισκόταν σε κατάσταση «διασπαστικής αντίδρασης».
Οι ένορκοι του Ανώτατου Δικαστηρίου της Κομητείας Μαρικόπα, παρόλο που γνώριζαν ότι ο Steinberg είχε διαπράξει τη δολοφονία, πίστεψαν την υπνοβασία τη στιγμή της δολοφονίας και ως εκ τούτου, θεώρησαν ότι δεν είχαν άλλη επιλογή από το να τον κρίνουν αθώο, καθώς δεν ήταν συνειδητός όταν την εκτέλεσε.
Αν και κρίθηκε παράφρονας τη στιγμή της δολοφονίας, κρίθηκε υγιής κατά τη διάρκεια της δίκης και ως εκ τούτου δεν στάλθηκε καν σε ψυχιατρείο.
Kenneth Parks, 1987
Στις 24 Μαΐου του 1987 ο 23χρονος Kenneth Parks από το Τορόντο του Καναδά, παντρεμένος και πατέρας μιας κόρης ηλικίας 5 μηνών, κοιμόταν ήσυχα στον καναπέ του σαλονιού του.
Ξαφνικά, σηκώθηκε απότομα, φόρεσε το σακάκι του, πήρε τα κλειδιά του αυτοκινήτου του και έφυγε τρέχοντας από το σπίτι, αφήνοντας την πόρτα πίσω του ορθάνοιχτη.
Οδήγησε περίπου 22 χιλιόμετρα μέχρι το σπίτι των πεθερικών του, Barbara και Donald Woods. Αφότου μπήκε στο σπίτι τους, στραγγάλισε – χωρίς να επιφέρει το θάνατο – τον πεθερό του και μαχαίρωσε πολλές φορές την πεθερά του μέχρι που ξεψύχησε.
Στη συνέχεια μπήκε ξανά στο αυτοκίνητό του και οδήγησε μέχρι το πλησιέστερο αστυνομικό τμήμα όπου τους δήλωσε ότι: «νομίζω ότι σκότωσα κάποιον».
Ο δράστης είχε πολύ καλή σχέση με τα πεθερικά του, στα πρόσωπα των οποίων έβλεπε τους γονείς που δεν είχε γνωρίσει ποτέ, καθώς είχε μεγαλώσει με τη γιαγιά του.
Ο Parks είχε ιστορικό υπνοβασίας, γεγονός το οποίο ήταν γνωστό και στα πεθερικά του. Ταυτόχρονα, από τα 20 του χρόνια, λόγω διαφόρων θλιβερών περιστατικών της ζωής του, υπέφερε από αϋπνίες και ακολουθούσε φαρμακευτική αγωγή για να μπορεί να κοιμηθεί.
Ένα χρόνο πριν από το περιστατικό, ο Parks ανέπτυξε ένα πρόβλημα με τον τζόγο, με αποτέλεσμα να χαλάσει όλα τα χρήματα που είχε αποταμιεύσει με τη σύζυγο του και να γεμίσει χρέη ενώ έχασε και τη δουλειά του. Αν και πλέον βρισκόταν σε κατάσταση ανάρρωσης από τον εθισμό, ήταν πολύ στρεσαρισμένος, κάτι που πιθανόν να πυροδότησε την κατάσταση.
Αυτό που υποστήριξε ο Parks στη δίκη του ήταν πως έβλεπε τηλεόραση και απλά αποκοιμήθηκε. Όταν ξύπνησε ξανά, βρισκόταν στο αστυνομικό τμήμα.
Ο συνήγορος υπεράσπισής του παρουσίασε πολλά στοιχεία στο δικαστήριο αναφορικά με το ιστορικό υπνοβασίας του. Κατά την αγόρευση του, δεν χρησιμοποίησε τον όρο «υπνοβασία», αλλά εκείνον του «αυτοματισμού» που, σύμφωνα με την ερμηνεία του λεξικού Merriam Webster είναι «η δυνατότητα κάποιου να κινείται ή να λειτουργεί, χωρίς να έχει συνειδησιακό έλεγχο του γεγονότος, είτε ανεξάρτητα από εξωτερικούς παράγοντες, είτε κάτω από την επίδραση αυτών».
Από την άλλη, η θέση της κατηγορούσας αρχή ήταν ότι, εφόσον ο Parks γνώριζε ότι είχε τάση για υπνοβασία όταν εκτίθεται στο έντονο στρες, είχε την υποχρέωση να ζητήσει άμεση ιατρική βοήθεια.
Η υπεράσπιση απάντησε ότι δεν υπήρχαν ενδείξεις ψύχωσης και εκείνο το βράδυ συνδυάστηκαν αρκετοί παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του στρες από τη δουλειά του και των περιόδων αϋπνίας που οδήγησαν στα μοιραία γεγονόταˑ ένας συνδυασμός που, σύμφωνα με την υπεράσπιση, ήταν εξαιρετικά απίθανο να ξανασυμβεί ποτέ.
Το Καναδικό Ανώτατο Δικαστήριο απάλλαξε τον Parks από τις κατηγορίες κρίνοντας πως οι πράξεις του εκείνο το βράδυ δεν ήταν συνειδητές, σε συνδυασμό με το ότι δεν υπήρχε κίνητρο και αφέθηκε ελεύθερος.
Δεν πιάνει πάντα το κόλπο: Michael Ricksgers, 1993
Ήταν 26 Δεκεμβρίου του 1993, όταν ο Michael Ricksgers πυροβόλησε και σκότωσε την 31χρονη σύζυγό του Janet, μέσα στο τροχόσπιτο που ζούσαν, στην Pennsylvania των ΗΠΑ.
Κατά την απολογία του ισχυρίστηκε πως την ώρα του φονικού ο ίδιος κοιμόταν και έβλεπε στον ύπνο του ότι υπήρχε ένας εισβολέας στο τροχόσπιτο και τον πυροβόλησε.
Ο δικηγόρος του προσκόμισε στοιχεία, που αποδείκνυαν πως ο Michael Ricksgers έπασχε από υπνική άπνοια και υπνοβασίες, ως εκ τούτου, ήταν χωρίς συνείδηση την ώρα του φόνου, άρα δεν ήταν υπεύθυνος για την πράξη του.
Μετά από συνεδρίαση τεσσάρων ωρών, οι ένορκοι επέστρεψαν με ετυμηγορία: ένοχος.
Το στοιχείο που καταδίκασε τον Ricksgers ήταν ότι ένας δικηγόρος κατέθεσε ότι το θύμα τον είχε επισκεφθεί λίγες ημέρες πριν το έγκλημα και του είχε πει ότι σκόπευε να εγκαταλείψει τον άντρα της. Κι αυτό ήταν ένα πολύ καλό κίνητρο για φόνο.
Ο Ricksgers καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη χωρίς την ευκαιρία απαλλαγής.
Scott Falater, 1997
Το 1997, ο Scott και η Varmila Falater ήταν μαζί από το γυμνάσιο και συμπλήρωναν 20 χρόνια υγιούς έγγαμου βίου, όπως μαρτυρούσαν οι συγγενείς και οι φίλοι τους. Είχαν ανατραφεί ως Καθολικοί και αποτελούσαν ένα αγαπημένο ζευγάρι που συμμετείχε ενεργά στην τοπική κοινότητα της Εκκλησίας του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών.
Ο Scott Falater δήλωνε ότι η σύζυγός του ήταν: «μια σπουδαία μητέρα, μια υπέροχη σύζυγος και ο καλύτερος μου φίλος».
Ταυτόχρονα η Varmila έλεγε για τον άντρα της: «Είναι απλά ένας πραγματικά υπέροχος τύπος».
Αυτός ο «υπέροχος» τύπος, ένα βράδυ μαχαίρωσε τη σύζυγό του 44 φορές με το κυνηγετικό του μαχαίρι. Στη συνέχεια την έριξε στην πισίνα του σπιτιού τους και κράτησε το κεφάλι της για ώρα μέσα στο νερό (αν και ήταν ήδη νεκρή). Έβαλε το μαχαίρι σε ένα πλαστικό δοχείο και μετά σε μία σακούλα σκουπιδιών μαζί με τα ματωμένα ρούχα του θύματος και τα ματωμένα του παπούτσια. Τη σακούλα την έβαλε στο πορτ-παγκάζ του αυτοκινήτου του.
Κατόπιν καθαρίστηκε από τα αίματα, περιποιήθηκε ένα τραύμα που είχε στο κεφάλι του, φόρεσε τις πιτζάμες του και πήγε στο κρεβάτι του για να κοιμηθεί.
Όταν η αστυνομία τον ξύπνησε το επόμενο πρωί, πληροφορήθηκε έκπληκτος το θάνατο της γυναίκας του.
Ο Scott ισχυρίστηκε πως όταν έκανε αυτές τις αποτρόπαιες πράξεις υπνοβατούσε. Είχε κουραστεί την προηγούμενη ημέρα στη δουλειά και μόλις γύρισε στο σπίτι έπρεπε να επισκευάσει την πισίνα. Δεν τελείωσε όμως κι έπεσε εξουθενωμένος για ύπνο. Σηκώθηκε λίγο αργότερα υπνοβατώντας για να συνεχίσει την επισκευή της πισίνας. Εκεί μάλλον του «τάραξε» τον ύπνο η γυναίκα του, κι έγινε ότι έγινε.
Κατά τη δίκη, τα δύο παιδιά του Scott και της Yarmila κατέθεσαν και περιέγραψαν μια ευτυχισμένη παιδική ηλικία με τους στοργικούς γονείς τους.
Η μητέρα του, Lois Willcheck και η αδελφή του, Laura Healy, κατέθεσαν ότι κάθε φορά που στρεσάρονταν ο Scott, υπνοβατούσε. Αρχικά κατά τα σχολικά του χρόνια, αργότερα όταν σχεδίαζε τον γάμο του και στη συνέχεια όταν αισθανόταν πίεση από τη δουλειά του. Κατά τη διάρκεια των υπνοβασιών του, κάποιες φορές γίνονταν επιθετικός.
Δύο από τους κορυφαίους εμπειρογνώμονες στον ύπνο, ο Dr. Roger Broughton και ο Dr. Rosalind Cartwright, κατέθεσαν ότι πίστευαν ότι ο Scott Falater σκότωσε τη γυναίκα του σε κατάσταση υπνοβασίας, όπου πιθανόν να την είχε δει ως απειλή, ωθώντας τον να της επιτεθεί εν αγνοία του.
Η υπεράσπιση κάλεσε επιπλέον δύο από τους συγκρατούμενους του Scott, οι οποίοι κατέθεσαν επίσης ότι τον είχαν δει να υπνοβατεί στο κελί τους.
Από την άλλη μεριά όμως, ειδικοί επιστήμονες έκριναν πως οι ενέργειες του Falater ήταν υπερβολικά σύνθετες, πολύπλοκες και απαιτούσαν προγραμματισμό, οπότε και δεν μπορεί να αποδοθούν σε υπνοβασία.
Στις 10 Ιανουαρίου του 2000, ο Scott Falater κρίθηκε ένοχος για τη δολοφονία της γυναίκας του και καταδικάστηκε σε ισόβια, χωρίς δικαίωμα αναστολής.
Antonio Nieto, 2001
Στις 11 Ιανουαρίου 2001, ο Antonio Nieto από τη Malaga της Ισπανίας δολοφόνησε τη γυναίκα του και την πεθερά του με τσεκούρι και τραυμάτισε την κόρη του πριν αφοπλιστεί από τον γιο του, ο οποίος επίσης τραυματίστηκε στη διαδικασία.
O Nieto ισχυρίστηκε ότι την ώρα των εγκλημάτων του κοιμόταν κι έβλεπε στον ύπνο του ότι πάλευε να υπερασπιστεί τον εαυτό του απέναντι σε μία αγέλη επιθετικών στρουθοκαμήλων.
Καταδικάστηκε σε δέκα χρόνια σε ψυχιατρικό ίδρυμα, και έχασε την επιμέλεια των παιδιών του.
Richard Overton, 2002
Ο Richard Overton ξύπνησε γυμνός στο κρεβάτι της 7χρονης κόρης της φιλενάδας του με την οποία συζούσε. Ισχυρίστηκε πως δεν θυμόταν πώς βρέθηκε εκεί. Το τελευταίο πράγμα που θυμόταν ήταν να αποκοιμιέται στο κρεβάτι του. Το μικρό κορίτσι, όμως, θυμόταν. Κατέθεσε πως ο Overton προσπάθησε να της κατεβάσει το εσώρουχο.
Κατά τη δίκη του Overton, στις 7 Φεβρουαρίου 2003, η υπεράσπιση παρουσίασε στοιχεία ότι ο Overton έπασχε από παραϋπνία και υπνοβασία.
Όταν ο Overton υπνοβατούσε έκανε περίεργα πράγματα. Σε διάφορες περιπτώσεις είχε ανάψει το γκάζι του φούρνου, είχε μαγειρέψει φαγητό, είχε απλώσει σε όλο το σώμα του ταλκ και πολλά άλλα παράξενα πράγματα.
Μέρος αυτών των διαταραχών του ύπνου του Overton, οφείλονταν στην πίεση που δεχόταν από τη δουλειά του. Ήταν οδηγός σε φορτηγό εταιρίας μεταφορών και εργαζόταν καθημερινά μέχρι και 14 ώρες χωρίς διακοπή. Για να μπορεί να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της δουλειάς του, έπινε μεγάλες ποσότητες καφέ.
Οι ένορκοι δέχτηκαν ότι ο κατηγορούμενος υπνοβατούσε και δεν τον καταδίκασαν για παιδική σεξουαλική κακοποίηση. Καταδικάστηκε όμως για 3 χρόνια φυλάκιση με αναστολή, για «έκθεση ανηλίκου σε κίνδυνο» επιρρίπτοντας του ευθύνη ότι, εφόσον γνώριζε το πρόβλημα του, όφειλε να κοιμάται με κλειδωμένη την πόρτα της κρεβατοκάμαράς του.
Jules Lowe, 2003
Τον Οκτώβριο του 2003 ο 32χρονος Jules Lowe από το Μάντσεστερ της Αγγλίας, χτύπησε μέχρι θανάτου τον 83χρονο πατέρα του Edward.
Οι δύο άντρες ζούσαν μαζί και είχαν πολύ καλές σχέσεις. Εκείνο το βράδυ, είχαν πρώτα πάει στην κηδεία της μητριάς του Jules και γυναίκας του θύματος και κατέληξαν σε ένα μπαρ να τα πίνουν. Μεθυσμένοι και οι δύο επέστρεψαν στο σπίτι.
Το πρωί ο Jules ξύπνησε και βρήκε το πτώμα του πατέρα του. Η ιατροδικαστική έρευνα έδειξε ότι το θύμα είχε υποστεί έναν βάναυσο ξυλοδαρμό κι έφερε 90 διαφορετικά τραύματα.
Το DNA απόδειξε ξεκάθαρα ότι δράστης ήταν ο Jules.
Ο δικηγόρος του, παρουσίασε το ιστορικό της οικογένειας, που είχε περιστατικά υπνοβασίας. Κάλεσε ειδικούς στον ύπνο που πραγματοποίησαν μια σειρά από τεστ για να μετρήσουν τα εγκεφαλικά του κύματα, τους μυς και την αναπνευστική του δραστηριότητα και διαπίστωσαν ότι ταίριαζε στο προφίλ ενός υπνοβάτη.
Ο Lowe διαγνώστηκε ότι έπασχε από «παράφρονα αυτοματισμό» («insane automatism») που οφείλονταν στην υπνοβασία, κάτι που δεν τον έκανε υπεύθυνο των πράξεων του.
Δεν έμεινε ούτε 10 μέρες στη φυλακή. Στάλθηκε για 10 μήνες σε ψυχιατρική κλινική και στη συνέχεια ο Jules Lowe αφέθηκε ελεύθερος.
Jan Luedecke, 2005
Ο 33χρονος Jan Luedecke από το Τορόντο του Καναδά πήγε σε ένα πάρτι το 2005. Αφού μέθυσε, αποκοιμήθηκε στον καναπέ του σπιτιού. Λίγες ώρες αργότερα, τον ξύπνησε ανάστατος ένας άγνωστος άντρας, κατηγορώντας τον ότι είχε βιάσει μια κοπέλα. Ο Luedecke συνειδητοποίησε ότι ο άντρας είχε δίκιο όταν ανακάλυψε ότι φορούσε ακόμα το προφυλακτικό.
Αν και αρχικά το δικαστήριο ήταν πολύ σκεπτικό να δεχθεί τους ισχυρισμούς του ότι υπνοβατούσε, στη συνέχεια κατέθεσαν τέσσερις πρώην κοπέλες του Luedecke δηλώνοντας ότι είχαν κι αυτές αντίστοιχες εμπειρίες, έχοντας βιαστεί από τον δράστη σε κατάσταση υπνοβασίας, όταν διατηρούσαν δεσμό μαζί του.
Ο Luedecke απαλλάχθηκε από τις κατηγορίες.
Brian Thomas, 2008
Ο 59χρονος Brian Thomas, από την νότια Ουαλία, αποφάσισε τον Ιούλιο του 2008 να πάει διακοπές με την σύζυγο του, την 57χρονη Christine, με το τροχόσπιτό τους. Ήθελαν να γιορτάσουν την ολοκλήρωση της θεραπείας της από τον καρκίνο.
Ο Brian έπαιρνε φαρμακευτική αγωγή για τα διάφορα προβλήματα που είχε στον ύπνο του καθώς και αντικαταθλιπτικά χάπια. Η αγωγή όμως του στερούσε την ικανότητα να έχει σεξουαλικές σχέσεις με την επί 40 χρόνια σύζυγό του. Έτσι, αποφάσισε, χωρίς να συμβουλευτεί γιατρό, να σταματήσει τα χάπια κατά την περίοδο των διακοπών του ώστε να μπορεί ελεύθερα να απολαύσει το ζευγάρι τον έρωτά τους.
Το βράδυ πριν πέσουν για ύπνο, μια ομάδα νεαρών στο camping όπου βρίσκονταν, έκανε υπερβολική φασαρία. Το ζευγάρι ενοχλήθηκε και αποφάσισε να μετακινήσει το τροχόσπιτο λίγο παρακάτω.
Αργότερα, ενώ το ζευγάρι κοιμόταν, ο Brian είδε στον ύπνο του ότι ένας από τους νεαρούς που τους είχαν ενοχλήσει νωρίτερα, επιτίθονταν στη γυναίκα του. Ο νεαρός είχε ξαπλώσει πάνω στη γυναίκα του και προσπαθούσε να την πνίξει. Ο ίδιος προσπάθησε να την προστατέψει. Το πρωί που ξύπνησε ο Brain, η Christine ήταν δίπλα του νεκρή. Την είχε στραγγαλίσει ο ίδιος.
Κατά τη διάρκεια της δίκης, το Νοέμβριου του 2008, η υπεράσπιση παρουσίασε στοιχεία ότι ο Brian έπασχε από υπνοβασίες και άλλες διαταραχές ύπνου.
Σύμφωνα με τους γιατρούς που κατέθεσαν, η απότομη διακοπή των φαρμάκων μπορεί να προκάλεσε στον Brian πολύ έντονα, βίαια και ρεαλιστικά όνειρα.
Λόγω των εξαιρετικών συνθηκών γύρω από τη σύλληψη του Τόμας, ο Dr. Chris Idzikowski, ο διευθυντής του Κέντρου Ύπνου του Εδιμβούργου, κλήθηκε να τον εξετάσει κατά την προφυλάκισή του. Αργότερα κατέθεσε στο δικαστήριο:
«Χρησιμοποιήσαμε εξειδικευμένους αισθητήρες και μελετήσαμε τον ύπνο του Brian Thomas. Μετρήσαμε τα εγκεφαλικά κύματα, την κίνηση των ματιών, τον μυϊκό τόνο του πηγουνιού και των ποδιών, τη ρινική ροή αέρα, την αναπνευστική προσπάθεια και τα επίπεδα οξυγόνου του. Έψαχνα για τα ερεθίσματα στον ύπνο που μπορούν να οδηγήσουν σε συμβάντα υπνοβασίας. Πράγματα όπως η αποφρακτική άπνοια ύπνου – όπου διακόπτεται η αναπνοή σου – ή περιοδικές κινήσεις των άκρων όπου τα πόδια ή τα χέρια σου αρχίζουν να κινούνται σε μια φυσική κατάσταση τρόπος. Και στην περίπτωση του κυρίου Thomas, αυτά τα σημάδια εμφανίστηκαν αμέσως».
Αν και το γεγονός ότι μόνος του σταμάτησε την αγωγή του, οπότε θεωρήθηκε ότι φέρει κι ο ίδιος ευθύνη μιας και όφειλε να σκεφτεί την επικινδυνότητα της πράξης του, τελικά ο Brian αθωώθηκε.
Σύμφωνα με την αρχική πρόταση, ο Brian θα έπρεπε να οδηγηθεί σε ψυχιατρική κλινική. Οι γιατροί όμως που τον εξέτασαν θεώρησαν ότι κάτι τέτοιο δεν θα είχε κανένα αποτέλεσμα. Η Εισαγγελική Υπηρεσία του Στέμματος στη δίκη του κατέστησε σαφές ότι η επανεμφάνισή του γεγονότος ήταν πολύ απίθανη και ο Brian Thomas αφέθηκε ελεύθερος.
Randy Herman Junior, 2017
Όταν ξύπνησε εκείνο το πρωινό του Μαρτίου του 2017, το μόνο που μπορούσε να δει ο Randy Herman Junior ήταν κόκκινο. Υπήρχε αίμα στα χέρια του, στο σώμα του, στο πάτωμα. Στη γυναίκα που είναι ξαπλωμένη μπρούμυτα στα πόδια του. Στο κυνηγετικό μαχαίρι, που συνήθως κρατούσε δίπλα στο κρεβάτι του…
Πανικοβλημένος ο 24χρονος Randy, χωρίς να γνωρίζει τι ακριβώς είχε συμβεί, βγήκε από το σπίτι που μοιράζονταν με την 21χρονη φίλη του Brooke Preston, στο Δυτικό Palm Beach. Η Brooke ήταν τώρα άψυχη στο πάτωμα του διαδρόμου. O Randy, μπήκε στο αυτοκίνητό του και τηλεφώνησε στο 911:
«Κάποιος έχει δολοφονηθεί… Μάλλον, από εμένα».
«Κοιτάζοντας πίσω, βλέπω απλώς μια ομίχλη. Όλα έγιναν τόσο γρήγορα. Ήξερα ότι έπρεπε να ήμουν εγώ. Είχα ένα μαχαίρι στο χέρι μου, ήμουν αιμόφυρτος και είχα σημάδια πάλης στο σώμα μου. Όμως δεν θυμάμαι τίποτα», κατάθεσε ο Randy.
«Γνωρίζω αυτό το παιδί από τότε που ήταν 10 ετών. Ήταν τόσο αγαπημένοι με την Brooke.Γιατί;» ρώτησε στο δικαστήριο η Nancy, μητέρα της Brooke, αλλά κανένας δεν μπορούσε να της δώσει μία απάντηση.
Η μητέρα του Randy, Kathie Adams, ανέφερε τουλάχιστον δύο επεισόδια σοβαρής υπνοβασίας από την παιδική του ηλικία.
Η ομάδα υπεράσπισης προσέλαβε έναν ιατροδικαστή, ο οποίος αξιολόγησε τον Randy για διαγνωστικά σημάδια διαταραχής ύπνου με παραϋπνία.
Ο Randy είχε σπουδάσει Ποινική Δικαιοσύνη και είχε εργαστεί ως σωφρονιστικός υπάλληλος στις φυλακές του Μάνσφιλντ. Αλλά η βαριά κατανάλωση αλκοόλ και η ψυχαγωγική χρήση ναρκωτικών ήταν σχεδόν καθημερινές δραστηριότητες με αποτέλεσμα να χάσει τη δουλειά του και να συλληφθεί δύο φορές για οδήγηση σε κατάσταση μέθης. Αυτή του η κατάσταση πιθανόν να πυροδότησε την υπνοβασία.
Τελικά όμως, το επιχείρημα του εισαγγελέα ότι η δολοφονία της Brooke ήταν μια προμελετημένη πράξη, φαινομενικά υποκινούμενη από πιθανή ανεκπλήρωτη σεξουαλική επιθυμία, κέρδισε τους ενόρκους.
Τον Μάιο του 2019, ο Ράντι καταδικάστηκε για φόνο πρώτου βαθμού και του επιβλήθηκε ισόβια κάθειρξη.
Τι να κάνουμε όταν κάποιος δίπλα μας υπνοβατεί
Μετά από αυτό το κείμενο, είμαι σίγουρος ότι όλοι μας ενδιαφερόμαστε για το τι πρέπει να κάνουμε σε περίπτωση που δούμε μπροστά μας έναν υπνοβάτη.
Οι ειδικοί συμβουλεύουν να αφήνουμε τον υπνοβάτη στην ησυχία του και να μην επιχειρούμε να τον ξυπνήσουμε.
«Τον υπνοβάτη πρέπει να τον παρακολουθούμε και να αφήνουμε την υπνοβασία να κάνει τον κύκλο της, επιχειρώντας ίσως μόνο να τον οδηγήσουμε πίσω στο κρεβάτι του. Εκτός κι αν δούμε επικίνδυνη συμπεριφορά», λέει η Dr. Judith Mintel, ψυχίατρος στο St. Joseph University of Philadelphia.
«Εάν προσπαθήσουμε να ξυπνήσουμε έναν υπνοβάτη, αν εκείνη την ώρα βλέπει στο όνειρό του πως δέχεται επίθεση, μπορεί να επιτεθεί άθελά του σε εμάς», δηλώνει η Dr. Helene Emsellem, από το Κέντρο Διαταραχών Ύπνου του Maryland.
Υπνοβασία και Σαίξπηρ
Η πιο διάσημη σκηνή υπνοβασίας είναι μέσα από την Σαιξπηρική τραγωδία: «Macbeth» («Μάκβεθ»), του 1606. Στην Πράξη V, Σκηνή 1, ενώ η Λαίδη Μάκβεθ υπνοβατεί, ξαναζεί τη φρίκη της δολοφονίας του βασιλιά Ντάνκαν, της λαίδης Μακντάφ και του Μπιάνκο.
«Out, damned spot» («Έξω, καταραμένο σημείο») είναι η διάσημη φράση της Λαίδης Μάκβεθ όπου προσπαθεί να ξεπλύνει το φανταστικό αίμα των νεκρών από τα χέρια της.
Η δολοφονική υπνοβασία στον κινηματογράφο και την τηλεόραση
Η δολοφονική υπνοβασία έκανε την πρώτη της εμφάνιση στη μεγάλη οθόνη, στην ταινία:
1920, «The Cabinet of Dr Caligari» («Το Εργαστήριο του Δρ Καλγκάρι»). Σε αυτή την Γερμανική εξπρεσιονιστική βωβή ταινία τρόμου ο σατανικός γιατρός χρησιμοποιεί έναν υπνοβάτη, για να διαπράττει φόνους. Σκηνοθεσία: Robert Wiene, Παίζουν: Werner Krauss, Conrad Veidt.
Άλλες ταινίες ή σειρές που αναφέρονται σε δολοφόνους υπνοβάτες:
1997, «The Sleepwalker killing». Κοινωνικό δράμα, 88 min, Σκηνοθεσία: John Cosgrove, Παίζουν: Hilary Swank, Jeffrey Nordling, Charles Esten.
2001, «Sleepwalkers who kill». Ντοκιμαντέρ, 47min. Σκηνοθεσία: Andy Webb, πρωταγωνιστεί: Richard Lumsden.
2013, «Side Effects» («Παρενέργειες»). Νουάρ ψυχολογικό θρίλερ, 106 min. Σκηνοθεσία: Steven Soderbergh, Παίζουν: Rooney Mara, Jude Law, Catherine Zeta Jones, Channing Tatum.
2021, «Dead asleep». Σειρά ντοκιμαντέρ όπου παρουσιάζονται αληθινές ιστορίες, σαν αυτές που παρουσιάσαμε κι εμείς στο άρθρο. Σκηνοθεσία: Skye Borgman.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΑΜΠΡΟΣ
Πηγές: eglima.wordpress.com (11.10.2008), newpost.gr (27.06.2013), tanea.gr (07.01.2010), executedtoday.com (27.01.2012), smithsonianmag.com (30.04.2012), newsbeast.gr (23.06.2014), vice.com (08.12.2014), newsbomb.gr (07.04.2015), e-daily.gr (17.05.2017), sciencefocus.com (01.08.2017), vice.com {25.09.2018), greelane.com (02.07.2019), neoskosmos.com (25.11.2009), miaminewtimes.com (26.11.2019), weirdsides.com (25.10.2020), abcnews.go.com (28.01.2021), medium.com (12.02.2021), crimetraveller.org (31.05.2021), historyofyesterday.com (09.06.2021), el.iogeneration.pt, sainte-anastasie.org, ygeianews.gr, enypnion.gr, wikipedia.org, mourningourlosses.org, sleepforensicmedicine.org,
Σχολιάστε