Η εντυπωσιακή ζωή του Eugene-Francois Vidocq

Ο εγκληματίας που έγινε εγκληματολόγος

Ο Eugène-François Vidocq (24.07.1775 – 11.05.1857) ήταν ένας Γάλλος εγκληματίας που έγινε «πατέρας» της εγκληματολογίας και ιδρυτής του πρώτου ιδιωτικού γραφείου ερευνών. Η μυθιστορηματική ιστορία της ζωής του ενέπνευσε πολλούς συγγραφείς.

Τα παιδικά του χρόνια

Ο Nicolas Joseph Francois Vidocq, ήταν μορφωμένος (σπάνιο για εκείνη την εποχή) και οικονομικά ευκατάστατος. Είχε αρτοποιείο και παράλληλα εμπορεύονταν καλαμπόκι. Ήταν παντρεμένος με την Henriette και είχαν 6 παιδιά. Ο Eugene-Francois Vidocq ήταν το τρίτο τους παιδί. Η οικογένεια ζούσε στο Arras στη Γαλλία.

Ως νεαρός ο Eugene-Francois Vidocq διακρίνονταν για την εξυπνάδα του, τον δυναμισμό του αλλά και την τεμπελιά του. Ήταν εξαίρετος ξιφομάχος και μάλιστα του είχαν δώσει το παρατσούκλι «Le Vautrin» (το αγριογούρουνο).

Οι πρώτες κλοπές

Η πρώτη κλοπή που έχει καταγραφεί από τον Vidocq ήταν στην ηλικία των 13 ετών, όπου έκλεψε κάποια ασημένια πιάτα από το σπίτι του, τα πούλησε και ξόδεψε τα χρήματα αυτά μέσα σε μία μόλις ημέρα. Σε μία προσπάθεια να του δώσει ο πατέρας του ένα μάθημα, έβαλε να τον συλλάβουν. Αν και πέρασε 14 ημέρες στη φυλακή Baudets, δεν πήρε το μάθημα του. 

Στα 14 του χρόνια έκλεψε το ταμείο του φούρνου του πατέρα του και πήγε στην Οστάνδη, με σκοπό να ταξιδέψει για την Αμερική. Τελικά, μετά από περιπέτειες, επέστρεψε στο σπίτι του ζητώντας συγνώμη από τους γονείς του.

Ο Eugene–Francois Vidocq στο στρατό

Στα 16 του κατατάχτηκε στο Σύνταγμα των Βουρβόνων (the Bourbon Regimen). Μέσα στους πρώτους 6 μήνες προκάλεσε 15 άτομα σε μονομαχία με το ξίφος όπου σκότωσε τους 2 και τραυμάτισε τους υπόλοιπους.

Κατά τον πόλεμο της Γαλλίας με την Αυστρία και την Πρωσία («ο Πόλεμος του Πρώτου Συνασπισμού»), ο Eugene-Francois Vidocq διακρίθηκε για τις ικανότητες του και προήχθη σε δεκανέα. Όμως και στο στρατό δημιουργούσε προβλήματα με την ανυπακοή του, με αποτέλεσμα το 1793 να αναγκαστεί σε υποχρεωτική παραίτηση.

Για κάποιο διάστημα ασχολήθηκε με μια σειρά από περίεργες δουλειές, όπως σε τσίρκο, σε πειρατικό πλοίο και πολλές άλλες, η μια πιο παράξενη από την άλλη. Όμως δεν στέριωνε πουθενά.

Η σχέση του με τις γυναίκες και οι γάμοι του

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Eugene-Francois Vidocq ήταν μεγάλος γυναικάς. Πολλές από τις μονομαχίες του είχαν να κάνουν με απατημένους συζύγους. Ύστερα από μια τέτοια μονομαχία κατέληξε και πάλι στις φυλακές Baudets για ένα χρόνο.

Λίγο μετά την αποφυλάκισή του παντρεύτηκε την Anne Marie Loouse Chevalier, επειδή του είπε ότι είχε μείνει έγκυος. Τελικά όμως δεν ήταν έγκυος και ο Vidocq την εγκατάλειψε ενώ το διαζύγιο τους βγήκε το 1805.

Με το ψευδώνυμο Rousseau εντάχθηκε σε μια στρατιωτική ομάδα επιδρομών, τον «Ιπτάμενο Στρατό», όπου προήχθη σε καπετάνιο. Παρουσίασε τον εαυτό του ως ευγενή που διέφυγε λόγω της Γαλλικής Επανάστασης. Με τον ίδιο ρόλο επιχείρησε να παντρευτεί μια πλούσια χήρα από τις Βρυξέλλες. Λίγο πριν τον γάμο, της εξομολογήθηκε ποιος πραγματικά ήταν. Εκείνη τον έδιωξε αφού πρώτα του έδωσε ένα μεγάλο ποσό σε μετρητά. Ο Vidocq πήγε στο Παρίσι και ξόδεψε όλα του τα χρήματα σε διασκέδαση με γυναίκες.

Τον Νοέμβριο του 1820, ο Vidocq παντρεύτηκε την άπορη Jeanne-Victoire Guérin, η οποία ήταν ήδη άρρωστη και τελικά πέθανε το 1824.

Στις 28 Ιανουαρίου 1830, παντρεύτηκε την 27χρονη ξαδέλφη του, Fleuride Maniez. Έμειναν μαζί μέχρι το θάνατό της στις 22 Σεπτεμβρίου 1847.

Ο Vidocq δεν παντρεύτηκε ξανά, αλλά διατηρούσε πολλές σχέσεις. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του τα έζησε στο σπίτι της Anne-Heloïse Lefèvre.

Παρόλα αυτά, δεν απέκτησε κανένα παιδί.

Επιστροφή στις φυλακές

Το 1795, ο Eugene-Francois Vidocq χτύπησε άσχημα έναν στρατιώτη για τα μάτια της Francine Longuet. Οδηγήθηκε στη φυλακή Tour Saint Pierre, για 3 μήνες. Η ποινή του όμως αυξήθηκε όταν συμμετείχε στην πλαστογραφία ενός εγγράφου που έδινε χάρη σε έναν συγκρατούμενο του. Πλέον έπρεπε να εκτίσει 8 χρόνια καταναγκαστικής εργασίας.

Ενώ είχε μεταφερθεί στις φυλακές Bicêtre, o Eugene-Francois Vidocq διδάχτηκε από έναν συγκρατούμενό του την πολεμική τέχνη του σαβάτε (savate).  

Οι θεαματικές αποδράσεις και ο ιδιαίτερος κώδικας τιμής

Κατά τη διάρκεια της φυλάκισης του έκανε αρκετές εντυπωσιακές δραπετεύσεις όπου πάντοτε μεταμφιεζόταν: άλλοτε σε ναύτη, σε ζητιάνο, σε γέρο, σε καλόγρια (!)… Σύντομα όμως συλλαμβάνονταν και πάλι.

Μετά από μία από τις περίφημες αποδράσεις του, ο Vidocq  πληροφορήθηκε ότι η αστυνομία είχε κατηγορήσει τον δεσμοφύλακά του ότι τον είχε βοηθήσει να δραπετεύσει και σκόπευε να του επιβάλλει ποινή φυλάκισης. Για να γλυτώσει τον δεσμοφύλακα ο Vidocq επέστρεψε και παραδόθηκε στις αρχές. Φυσικά, μετά από λίγες ημέρες απόδρασε και πάλι.

Το αποτέλεσμα αυτών των αποδράσεων ήταν, την τελευταία φορά που συνελήφθη να καταδικαστεί πλέον σε θάνατο. 

Στις 28 Νοεμβρίου 1805, απόδρασε και πάλι. Αυτή τη φορά διέφυγε της σύλληψης για 4 χρόνια. Την 1η Ιουλίου 1809, ο Vidocq συνελήφθη ξανά.

Η μεγάλη στροφή

Με μια θανατική ποινή στην πλάτη σε συνδυασμό με το γεγονός ότι κουράστηκε να ζει μια ζωή κυνηγημένος, ο Eugene-Francois Vidocq αποφάσισε να αλλάξει ρότα. Πρότεινε λοιπόν στους αστυνομικούς να προσφέρει τις υπηρεσίες του ως πληροφοριοδότης («χαφιές» ή «ρουφιάνος», λαϊκιστή).

Σε επικοινωνία με τον αρχηγό της αστυνομίας στο Παρίσι, Jean Henry, μπαινόβγαινε στις φυλακές, μιλούσε με τους κρατουμένους και στη συνέχεια διαβίβαζε τις πληροφορίες του, βοηθώντας με αυτόν τον τρόπο στην επίλυση ανεξιχνίαστων εγκλημάτων.

«Οι φύλακες αγνοούσαν την αποστολή μου, οι κρατούμενοι με λάτρευαν. Θα μπορούσα να είμαι αιώνια κατάσκοπος και να μην καταλάβει κανείς τίποτα», έγραψε αργότερα ο Vidocq στην αυτοβιογραφία του «Memoirs of Vidocq».

Μετά από 21 μήνες σε διάφορες φυλακές της Γαλλίας, στις 25 Μαρτίου 1811, ο Eugene-Francois Vidocq αφέθηκε ελεύθερος, προσποιούμενος όμως απόδραση ώστε να μην τον υποψιαστούν οι κρατούμενοι.

Η καριέρα συνεχίζεται

Μετά την αποφυλάκιση του ο Vidocq συνέχισε τη συνεργασία με την αστυνομία κάνοντας ότι έκανε και στη φυλακή, μόνο που αυτή τη φορά ο τόπος «εργασίας» του ήταν τα καταγώγια της Γαλλίας. Ο υπόκοσμος της Γαλλίας τον γνώριζε, τον σέβονταν και τον εμπιστεύονταν. Του αποκάλυπταν, όχι μόνο εγκλήματα που είχαν διαπράξει αλλά και σχεδιασμούς νέων εγκλημάτων. Κάποιες φορές μάλιστα συμμετείχε κι ο ίδιος στο έγκλημα ώστε να συλληφθούν όλοι μαζί επ’ αυτοφώρω από την ενημερωμένη αστυνομία.

Αυτό όμως δεν μπορούσε να κρατήσει πολύ. Κάποια στιγμή, οι εγκληματίες άρχισαν να τον υποπτεύονται. Τότε ο Eugene-Francois Vidocq έκανε αυτό που ήξερε να κάνει τόσο καλά: άλλαζε ταυτότητα, μεταμφιεζόταν και έπαιζε έναν καινούριο ρόλο, συνεχίζοντας το έργο του.

Η Surete

Η πρώτη μονάδα πρακτόρων στη Γαλλία δημιουργήθηκε από τον Eugene-Francois Vidocq το 1811.

Ονομάστηκε «Brigade de la Sûreté» («Ταξιαρχία Ασφαλείας») και ξεκίνησε με 8 άτομα αλλά σύντομα έφτασε τα 30 μέλη. Το 1812 η Surete αναγνωρίστηκε επίσημα ως αστυνομική μονάδα ασφαλείας υπό τη Νομαρχία της Αστυνομίας, με αρχηγό τον Vidocq.

Εντυπωσιασμένος από τη δυναμικότητα και την εφευρετικότητα της ομάδας, στις 17 Δεκεμβρίου 1813, ο αυτοκράτορας Ναπολέων Α’ Βοναπάρτης υπέγραψε ένα διάταγμα που αναγνώρισε την Surete ως αστυνομική δύναμη της κρατικής ασφάλειας και την μετονόμασε σε Surete Nationale (Εθνική Ασφάλεια).

Ένα μεγάλο μέρος των μελών της Surete ήταν πρώην εγκληματίες που επέλεγε ο Vidocq. Ο ίδιος αναλάμβανε και την εκπαίδευσή τους, τόσο στις τεχνικές όσο και στις μεταμφιέσεις.

«Ήταν ένας στρατός τόσο μικρός που όμως παρακολουθούσε περισσότερους από χίλιους διακόσιους εγκληματίες, μέσα ή έξω από τις φυλακές, συλλέγοντας πληροφορίες», περιγράφει ο Vidocq.

Μέχρι το 1820, ο Eugene-Francois Vidocq και η Surete είχαν μειώσει σημαντικά την εγκληματικότητα στο Παρίσι.

Όταν ανέλαβε αρχηγός της Αστυνομίας ο Marc Duplessis, ένας θρησκευόμενος και πολύ τυπικός άντρας, αντιπάθησε αμέσως τον Vidocq. Διαρκώς του έκανε παράπονα για την ηθική της ομάδας του. Για παράδειγμα, οι πράκτορες του Vidocq περνούσαν χρόνο σε οίκους ανοχής και κακόφημα μαγαζιά. Μάταια ο Vidocq προσπαθούσε να του εξηγήσει ότι αυτό ήταν μέρος της δουλειάς.
Στις 20 Ιουνίου 1827, μετά από πιέσεις και δύο επίσημες προειδοποιήσεις, ο 52χρονος πλέον Eugene-Francois Vidocq υπέβαλε την παραίτησή του.

Η αστυνομία όμως συνέχισε να ζητάει τη βοήθεια του σε διάφορες δύσκολες περιπτώσεις. 

Σχόλιο: Η γαλλική Surete θεωρείται πρωτοπόρος όλων των οργανώσεων για την καταπολέμηση του εγκλήματος στον κόσμο, αν και η «Bow Street Runners» του Λονδίνου, που ιδρύθηκε το 1749, κατά καιρούς χρησιμοποιούσε παραπλήσιες μεθόδους.

Οι ικανότητες του Vidocq στον τόπο του εγκλήματος

Μια ενδεικτική αστυνομική υπόθεση που δείχνει τις γνώσεις, την εμπειρία και την οξυδέρκεια του Eugene-Francois Vidocq στο να βλέπει τις λεπτομέρειες που οι άλλοι παρέλειπαν, ήταν η διάρρηξη της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας το 1831.

Όταν ο αρχηγός  της αστυνομίας, Lecrosnier, τον κάλεσε στον τόπο του εγκλήματος ζητώντας τη βοήθεια του, ο Vidocq παρατήρησε ένα πάνελ πόρτας που είχε καταστραφεί από τον δράστη.
Τότε σχολίασε ότι η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε και η τελειότητα της πράξης, τον οδηγούσαν μόνο σε έναν δράστη τον Fossard, γεγονός όμως που του φαινόταν απίθανο μιας και ο Fossard βρισκόταν ήδη στην φυλακή. Ο αστυνομικός διευθυντής τον ενημέρωσε ότι ο Fossard είχε δραπετεύσει πριν από 8 ημέρες.

Δύο μέρες αργότερα, ο Vidocq συνέλαβε τον Fossard, ο οποίος παραδέχτηκε ότι είχε διαπράξει τη διάρρηξη.

Ο επιχειρηματίας Eugene–Francois Vidocq

Μετά την παραίτησή του, ο Vidocq ίδρυσε ένα εργοστάσιο χαρτιού στο Saint Mande. Το προσωπικό του αποτελούνταν κυρίως από αποφυλακισμένους άντρες και γυναίκες, γεγονός που προκάλεσε σκάνδαλο στην κοινωνία, με αποτέλεσμα ο κόσμος να μποϊκοτάρει την επιχείρησή του. Έτσι, το 1831, ο Vidocq χρεοκόπησε.

Επιστροφή στη Surete

Εν τω μεταξύ στο Παρίσι ο Duplessis είχε παραιτηθεί και τη θέση του αρχηγού της Αστυνομίας είχε αναλάβει ο Henri Gisquet.

O Gisquet ζήτησε τη βοήθεια του Vidocq για την επίλυση ενός εγκλήματος. Πράγματι, ο Vidocq βοήθησε σημαντικά στη διαλεύκανση της υπόθεσης με αποτέλεσμα ο Gisquet να τον παρακαλέσει να αναλάβει και πάλι την ηγεσία της Surete.

Η υπόλοιπη αστυνομία όμως επέκρινε τις μεθόδους του Vidocq και ιδιαίτερα το παρελθόν των μελών της ομάδας, σχολιάζοντας ότι δεν ήταν αξιόπιστοι ως μάρτυρες μιας και οι περισσότεροι είχαν εγκληματικό παρελθόν.
Ο Eugene-Francois Vidocq, απογοητευμένος για μια ακόμη φορά, υπέβαλε στις 15 Νοεμβρίου του 1832 την παραίτησή του.

Αμέσως μετά την παραίτηση, απολύθηκαν όλα τα μέλη του Surete και στη θέση τους προσλήφθηκαν μόνο άτομα με καθαρό ποινικό μητρώο.

Ο Eugene–Francois Vidocq ως ιδιωτικός ντετέκτιβ

Το πρώτο επίσημα αναγνωρισμένο γραφείο ερευνών στην αστυνομική ιστορία, θεωρείται το «Le bureau des renseignements» που ίδρυσε ο Eugene-Francois Vidocq το 1833.

Το γραφείο ήταν ένας συνδυασμός υπηρεσιών ερευνών και ιδιωτικής αστυνομίας. Η ομάδα του Vidocq αποτελούνταν και πάλι από πρώην κατάδικους.

Όσο περισσότερο άκμαζε το γραφείο του, τόσο περισσότερους ισχυρούς εχθρούς δημιουργούσε. Ταυτόχρονα, η αστυνομία, που διαφωνούσε με τις μεθόδους του αλλά και έβλεπε ανταγωνιστικά το γραφείο, αναζητούσε διαρκώς τρόπους για να το κλείσει.
Στις 17 Αυγούστου 1842, πραγματοποίησε έρευνα και κατέσχεσε όλα τα αρχεία  που διατηρούσε ο Vidocq. Λίγες ημέρες αργότερα ο Vidocq κατηγορήθηκε για απόκτηση χρημάτων με εξαπάτηση, τοκογλυφία, διαφθορά δημοσίων υπαλλήλων, παράνομες συλλήψεις και προσποίηση δημοσίων λειτουργών.

Καταδικάστηκε σε φυλάκιση 5 ετών και χρηματική ποινή 3.000 φράγκων. Ο Vidocq άσκησε έφεση. Στο εφετείο του βασιλικού δικαστηρίου, 11 μήνες μετά τη σύλληψή του, αθωώθηκε πανηγυρικά και αφέθηκε ελεύθερος. Είχε όμως τόσο ταλαιπωρηθεί οικονομικά και ψυχολογικά και δεν είχε πλέον τη διάθεση αλλά και το κουράγιο να συνεχίσει το γραφείο του.

Ο συγγραφέας Eugene–Francois Vidocq

Τo 1827 o Vidocq έγραψε την αυτοβιογραφία του. Ένα χρόνο αργότερα, το 1828 έγραψε τα απομνημονεύματά του που σταδιακά προσέθετε και έναν τόμο (συνολικά αποτελούνταν από 4 τόμους). Έγινε αμέσως best seller και πούλησε περισσότερα από 50.000 αντίτυπα τον πρώτο μόλις χρόνο.

Το 1836, έγραψε το «Les voleurs» μια μελέτη για κλέφτες και απατεώνες και το «Dictionnaire d’Argot», ένα λεξικό με την αργκό της πιάτσας.

Το 1844 έγραψε ένα δοκίμιο για τις φυλακές, τα σωφρονιστικά ιδρύματα και τη θανατική ποινή και το «les bagnes et la peine de mort», που περιείχε προτάσεις του για τη μείωση του εγκλήματος.

Το 1845 έγραψε το «Les chauffeurs du nord» όπου περιέγραφε τη ζωή του όσο ήταν μέλος συμμορίας.

Η διασημότητα του Vidocq

Την ίδια εποχή ο ίδιος και οι περιπέτειες της ζωής του είχαν γίνει πηγή έμπνευσης για άλλους συγγραφείς, όπως ο στενός του φίλος Honoré de Balzac που έγραψε πολλά μυθιστορήματα και θεατρικά έργα εμπνευσμένα από τη ζωή του Vidocq. Ακολούθησαν, ο Victor Hugo, ο Alexandre Dumas και ο Edgar Alan Poe, ενώ ακόμη και σύγχρονοι συγγραφείς αναφέρουν τον Vidocq στα μυθιστορήματά τους.

Ο ίδιος ο Victor Hugo είχε δηλώσει ότι στο διάσημο μυθιστόρημά του «Les Miserables» («Οι Άθλιοι») είχε εμπνευστεί από τον Vidocq και είχε «μοιράσει» τον χαρακτήρα του και την προσωπικότητα του στους δύο πρωταγωνιστές του: τον Γιάννη Αγιάννη και τον αστυνόμο Ιαβέρη.

Τα τελευταία χρόνια του Vidocq

Με την ανακήρυξη της Δεύτερης Δημοκρατίας στη Γαλλία το 1848, ανέλαβε προσωρινός κυβερνήτης ο Alfonse de Lamartine (γνωστός στην Ελλάδα ως Λαμαρτίνος. Εκτός από πολιτικός ήταν μυθιστοριογράφος, ποιητής και ιστοριογράφος). O de Lamartine ζήτησε τις υπηρεσίες του Vidocq για την παρακολούθηση των πολιτικών του αντιπάλων.

Στις προεδρικές εκλογές όμως της 10^ης Δεκεμβρίου 1848 πρόεδρος της Δεύτερης Δημοκρατίας ανακηρύχθηκε ο Λουδοβίκος-Ναπολέων Βοναπάρτης (ανιψιός του Ναπολέοντα Α’), ο οποίος δεν ήθελε τη συνεργασία  του Vidocq.

Ο Vidocq συνέχισε να δέχεται ιδιωτικές υποθέσεις, αλλά σταδιακά άρχισε να αποτραβιέται όλο και περισσότερο.

Στις 11 Μαΐου 1857, ο 81χρονος Eugene-Francois Vidocq πέθανε στο σπίτι της Anne-Heloïse Lefèvre στο Παρίσι.

Μετά το θάνατό του, 11 γυναίκες διεκδικούσαν την περιουσία του.

Παρότι δεν έχει επίσημα αποδειχθεί, πολλοί αποδίδουν στον Vidocq ένα μεγάλο φιλανθρωπικό έργο, που ο ίδιος σε όλη τη διάρκεια της ζωής του προσπαθούσε να διατηρήσει ανώνυμο.

Η προσφορά του Vidocq στην Εγκληματολογία

Ο Vidocq θεωρείται ως «ο πατέρας της σύγχρονης εγκληματολογίας». (Αν και κάποιοι ιστορικοί προσδίδουν τον ρόλο του «πατέρα» στον προκάτοχό του, Antoine de Sartine που οργάνωσε τη μυστική αστυνομία υπό τη μοναρχία πριν από τη Γαλλική Επανάσταση).

Ωστόσο, οι προσεγγίσεις του Vidocq ήταν μοναδικές, πρωτότυπες, και ριζοσπαστικές για την εποχή.

# Εισήγαγε τις μυστικές υπηρεσίες («undercover»).

# Οργάνωσε την βαλλιστική έρευνα (μέθοδο που η αστυνομία υιοθέτησε από το 1860 και μετά).

# Κατασκεύασε ένα σύστημα τήρησης αρχείων στην ποινική έρευνα δημιουργώντας τα πρώτα προφίλ των εγκληματιών. Για κάθε ύποπτο ή συλληφθέντα, είχε φτιάξει μια καρτέλα όπου καταγραφόταν το όνομα, τα πιθανά ψευδώνυμα, ηλικία, εξωτερική περιγραφή, προηγούμενες καταδίκες, δείγμα γραφής και άλλες πληροφορίες.

# Ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε γύψινα καλούπια αποτυπωμάτων παπουτσιών.

# Διατηρούσε ένα μικρό εργαστήριο για ιατροδικαστικές μελέτες, γεγονός που η αστυνομία της εποχής αδυνατούσε να αναγνωρίσει τα οφέλη του. 

# Στο τυπογραφείο του δημιούργησε το ανεξίτηλο μελάνι (που αργότερα χρησιμοποιήθηκε από τη γαλλική κυβέρνηση για την εκτύπωση χαρτονομισμάτων) και χημικό χαρτί που δεν ξαναγράφεται από πάνω (για την αποφυγή της πλαστογραφίας). Και για τα δυο προϊόντα πήρε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας.

# Ο Vidocq είχε επίσης διαφορετική προσέγγιση στην ανάκριση. Συχνά τους συλληφθέντες δεν τους μετέφερε απευθείας στη φυλακή, αλλά τους προσέφερε πρώτα ένα πλούσιο δείπνο. Κατά το δείπνο αυτό, συζητούσε μαζί τους και τους αποσπούσε τις πληροφορίες που ζητούσε χωρίς τη χρήση βίας. Πολλές φορές μάλιστα, με αυτόν τον τρόπο στρατολογούσε μελλοντικούς πληροφοριοδότες ή και πράκτορες.

Ο ιδρυτής της Scotland Yard το 1829, Robert Peel, έστειλε ομάδα ανδρών του να εκπαιδευτούν αρχικά στη Surete και στη συνέχεια στο «Le bureau des renseignements».

Οι μεταρρυθμιστικές ιδέες του Vidocq υιοθετήθηκαν από τη Διεθνή Ένωση Αρχηγών Αστυνομίας (IACP) και το FBI του J. Edgar Hoover.

Ο Vidocq στον κινηματογράφο

Η πρώτη ταινία βασισμένη στα απομνημονεύματα του Vidocq κυκλοφόρησε στη Γαλλία στις 13 Αυγούστου 1909.

Ήταν μια βωβή ταινία μικρού μήκους με τίτλο «La Jeunesse de Vidocq ou Comment on devent police».

Ακολούθησαν δύο συνέχειες, : «L’ evasion de Vidocq» (1910) και «Vidocq» (1911). Τις ταινίες σκηνοθέτησε ο Georges Denola ενώ τον Vidocq υποδύθηκε ο Harry Baur.

Επιπλέον ταινίες με ήρωα τον Eugene-Francois Vidocq:

1922, «Vidocq», σε σκηνοθεσία Jean Kemm, με πρωταγωνιστή τον René Navarre.

1939, «Vidocq», σε σκηνοθεσία Jacques Daroy, με πρωταγωνιστή τον André Brulé.

1946, «A Scandal in Paris». Αμερικάνικη παραγωγή σε σκηνοθεσία Douglas Sirk, με πρωταγωνιστή τον George Sanders.

1948, «Le Cavalier de Croix-Mort», σε σκηνοθεσία Lucien Ganier-Raymond, με πρωταγωνιστή τον Henri Nassiet.

2001, «Vidocq» (Στην Ελλάδα κυκλοφόρησε με τον τίτλο: «Η μάσκα του τρόμου»). Γαλλική ταινία επιστημονικής φαντασίας, σε σκηνοθεσία Pitof. Στον ρόλο του Vidocq ο Gérard Depardieu

2018, «The Emperor of Paris» («L’Empereur de Paris», «ο τυχοδιώκτης του Παρισιού), σε σκηνοθεσία Jean-Francois Richet, με πρωταγωνιστή τον Vincent Cassel.

Δύο γαλλικές τηλεοπτικές σειρές 13 επεισοδίων έχουν επίσης γυριστεί για τη ζωή του Vidocq:

1967, «Vidocq» με πρωταγωνιστή τον Bernard Noël.

1971, «Les Nouvelles Aventures de Vidocq», με πρωταγωνιστή τον Claude Brasseur.

Επίλογος

Η αμφιλεγόμενη προσωπικότητα του Vidocq, όπως είναι φυσικό, είχε ως αποτέλεσμα, ακόμη και μετά το θάνατο του όσοι γνώρισαν τον ίδιο ή απλά και μόνο την ιστορία του, να χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: Εκείνους που τον θεωρούν ως έναν εγκληματία που παρέμεινε σε όλα του τα χρόνια εγκληματίας, και σε εκείνους που τον θεωρούν έναν εγκληματία που εξελίχτηκε σε έναν ιδιοφυή αστυνομικό ερευνητή.

Σε κάθε περίπτωση όμως όλοι οφείλουν να συμφωνήσουν ότι ο Eugene Vidocq ήταν ένας από τους θεμελιωτές της σύγχρονης αστυνομίας και εγκληματολογίας.   

Άλλωστε, όπως έλεγε ο ίδιος:

«Για να πιάσεις έναν εγκληματία πρέπει να σκέφτεσαι σαν εγκληματίας».

ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΑΜΠΡΟΣ