Αυτοκτονία των κρατουμένων στις φυλακές

Ανάπτυξη του προβλήματος μέσα από πηγές και στατιστικές

Το θέμα

Οι αυτοκτονίες των κρατουμένων στα σωφρονιστικά ιδρύματα αποτελούν ένα φλέγον αλλά και σύνθετο ζήτημα ως προς την αντιμετώπιση του. Εμπλέκονται ανθρώπινα δικαιώματα, κοινωνικά θέματα, κρατικές λειτουργίες, νομοθεσίες και θεσμοί.
Μαζί με όλα τα παραπάνω κυριαρχεί και η σκόπιμη αδιαφορία για τις τάσεις αυτοκτονίας μεγάλου μέρους της κοινής γνώμης αλλά και του ίδιου του συστήματος που θεωρεί τους κρατούμενους ως «Τα αποβράσματα της Κοινωνίας».

«Η αυτοκτονία δεν είναι μία αναπότρεπτη πράξη. Οι περισσότεροι αυτόχειρες δεν έχουν αποφασίσει τελειωτικά να πεθάνουν. Αναζητούν απεγνωσμένα βοήθεια. Το προσωπικό της φυλακής μπορεί να ακούσει, να παρέμβει, να αμβλύνει την απόγνωση, να τονώσει την ελπίδα, να σώσει μία ζωή…».

Αυτή είναι η κατακλείδα στο εγχειρίδιο με τίτλο: «Αυτοκτονία στη φυλακή, πώς θα την προλάβω;» της Όλγας Θεμελή, αναπληρώτριας καθηγήτριας Εγκληματολογικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.
Το 16 σελίδων εγχειρίδιο τυπώθηκε σε 5.500 αντίτυπα και μοιράστηκε από το υπουργείο Δικαιοσύνης στις φυλακές της χώρας, το 2017. Από τότε χρησιμοποιείται ως ύλη για εκπαιδευτικά σεμινάρια στο προσωπικό των φυλακών.

Στατιστικά στοιχεία σε παγκόσμιο επίπεδο

(από μελέτες που έγιναν σε 24 χώρες υψηλού εισοδήματος)

Η αυτοκτονία στη φυλακή αποτελεί τη συχνότερη αιτία θανάτου. Εκτός φυλακής, η αυτοκτονία κατέχει την 10^η θέση στις αιτίες θανάτου. (Hayes/Blaauw, 1997: 146 και Liebling, 1992: 27).

Ο δείκτης αυτοκτονιών στις φυλακές είναι 4-11% μεγαλύτερος απ΄ ότι στο γενικό πληθυσμό. (Dooley, 1990a: 40-45, Blaauw et al., 1997: 170-177 και Dalton, 1999: 2).
Ο δείκτης αυτοκτονιών είναι μεγαλύτερος στις αντρικές φυλακές απ’ ότι στις γυναικείες (Charlton et al., όπως παραπέμπεται από Jekins et al., 1994, HMSO).
Παρόλα αυτά, ο δείκτης αυτοκτονιών στις γυναικείες φυλακές είναι μεγαλύτερος από το 10% απ’ ότι σε γυναίκες του γενικού πληθυσμού. (Thelancet.com, public health).

Το 30-35% των αυτοκτονιών στις φυλακές έχει ψυχιατρικό ιστορικό. Εκτός φυλακής, το 80-90% των ατόμων που αυτοκτονούν, έχει ψυχιατρικό ιστορικό. (Wikipedia, Αμερικάνικη έρευνα).
Το 41% των αυτοκτονιών στις φυλακές ήταν από κρατούμενους που είχαν πρόσφατα λάβει υπηρεσίες ψυχικής υγείας. (Wikipedia, Αμερικάνικη έρευνα).
Οι κρατούμενοι με AIDS ή άλλη σοβαρή ασθένεια έχουν ποσοστό αυτοκτονίας 16-36 φορές υψηλότερο από αυτό του γενικού πληθυσμού (Wikipedia).

Οι προφυλακιστέοι / υπόδικοι έχουν υψηλότερα ποσοστά αυτοκτονίας από τους υπόλοιπους κρατούμενους. (Kerkhof / Bernasco, 1990:130).
Το 40% των αυτοκτονιών γίνεται μέσα στην πρώτη εβδομάδα της κράτησης. (Wikipedia).
Το 30% των αυτοκτονιών γίνεται μέσα στις πρώτες 48 ώρες της κράτησης.
Ο υπερβολικά υψηλός δείκτης αυτοκτονιών στο πρώιμο στάδιο της φυλάκισης οφείλεται κυρίως στην έντονη ψυχική φόρτιση που προκαλεί η απότομη μετάβαση από την ελευθερία στον εγκλεισμό.

Το υπόλοιπο ποσοστό αυτοκτονιών σημειώνεται είτε λίγες ημέρες πριν από τη δίκη του κατηγορουμένου είτε λίγες μέρες μετά τη δικαστική απόφαση (Hayes, 1989). Η αβεβαιότητα σχετικά με την επερχόμενη καταδίκη τους τους δημιουργεί έντονο στρες και απογοήτευση.

Η πιθανότητα αυτοκτονίας εξακολουθεί και είναι αυξημένη, ακόμη και μετά την αποφυλάκιση τους. Έρευνες στη Βρετανία έδειξαν ότι η πιθανότητα αυτοκτονίας τον πρώτο χρόνο αποφυλάκισης, είναι αυξημένη κατά 8 φορές στους άντρες και 36 φορές στις γυναίκες σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο (Samaritans Prisons data reports, 2019).

Οι μέθοδοι αυτοκτονίας και τα απαραίτητα «αξεσουάρ»

• Το 95% των αυτοκτονιών γίνεται με αυτοσχέδιους τρόπους απαγχονισμού. Το υπόλοιπο 5% των μεθόδων αυτοκτονίας είναι: πέσιμο από ύψος, αυτό-δηλητηρίαση, υπερβολική χρήση ναρκωτικών. (Joukamaa, 1997: 170 και Spinellis/ Themeli, 1997: 152-156.)
• Οι πιο συνηθισμένες ώρες που γίνονται οι αυτοκτονίες είναι οι πρώτες πρωινές. (Wikipedia, Αμερικάνικη έρευνα).
• Το 77% των αυτοκτονιών έγιναν μέσα στο κελί τους. Το υπόλοιπο 23% έγινε κυρίως στα λουτρά και στο πειθαρχείο.
• Σε όλες τις περιπτώσεις απαγχονισμών οι κρατούμενοι χρησιμοποιούν μέσα και σημεία πρόσδεσης που βρίσκουν στον χώρο του εγκλεισμού (White/Schimmel, 1995: 431-456).
• Το σεντόνι, η κουβέρτα, ο ιμάντας από το σακίδιο, τα κορδόνια των παπουτσιών, το καλώδιο της τηλεόρασης, το λάστιχο του νερού… είναι μερικά από τα πιο συνηθισμένα αντικείμενα που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτοκτονίες.
• Τα κάγκελα του παράθυρου, οι εξωτερικοί υδραυλικοί σωλήνες, το καζανάκι, το παραβάν της τουαλέτας, το κρεβάτι, αποτελούν τα σημεία που δένονται για να απαγχονιστούν. Εδώ θα πρέπει να τονιστεί ότι οι κρατούμενοι είναι τόσο αποφασισμένοι να δώσουν τέρμα στη ζωή τους που μπορεί να απαγχονισθούν σε όρθια θέση, σε γονατιστή θέση, ακόμη και σε οριζόντια θέση. (tanea.gr, 21.12.2002)

Στατιστικά στοιχεία στη χώρα μας

Τα στοιχεία σχετικά με τις αυτοκτονίες στην Ελλάδα είναι ελλιπή, με αποτέλεσμα ο αριθμός τους να υπολογίζεται αρκετά μεγαλύτερος απ’ ότι επίσημα δηλώνεται.
Επιπλέον, δεν υπάρχει επίσημη καταγραφή στις αποτυχημένες απόπειρες αυτοκτονίας και τους αυτοτραυματισμούς.

Στα Βαλκάνια, το ποσοστό αυτοκτονιών στις φυλακές είναι χαμηλότερο απ’ ό,τι στην υπόλοιπη Ευρώπη (Συμβούλιο της Ευρώπης).

Στο σύνολο των σωφρονιστικών ιδρυμάτων στη χώρα μας, ο δείκτης αυτοκτονιών είναι 101 άτομα ανά 100.000 κρατουμένων. Στην ελεύθερη Ελλάδα, ο δείκτης αυτοκτονιών είναι 3,6 ανά 100.000 ανθρώπων.

Το 70% των θυμάτων στα καταστήματα κράτησης ήταν προφυλακιστέοι / υπόδικοι.

Ο αυτόχειρας στις φυλακές της Ελλάδας, είναι συνήθως: Υπόδικος, έγγαμος, από 25 μέχρι 35 ετών και απαγχονίζεται στο κελί του κατά τους πρώτους μήνες του εγκλεισμού. (Themeli, 2006: 135-139).
Συγκεκριμένα στις φυλακές Κορυδαλλού, το 54,1% των αυτοχείρων ήταν ηλικίας 24-35, ενώ το 20,8% ηλικίας 36-45. (tanea.gr, 21.12.2002)

Το 35,3% των αυτοχείρων κρατούμενων αφαίρεσε τη ζωή του στο Ψυχιατρείο Κρατουμένων Κορυδαλλού. Συγκεκριμένα, από τους 116 αυτόχειρες στο σύνολο, οι 41 αυτοκτόνησαν στο ψυχιατρείο. Ακολουθεί το νοσοκομείο κρατουμένων με 18 αυτοκτονίες. (tanea.gr, 21.12.2002)

Η βία στις φυλακές της χώρας μας

10 ανθρωποκτονίες – 1 απόπειρα ανθρωποκτονίας.
23 αυτοκτονίες –  32 απόπειρες αυτοκτονιών.
303 ξυλοδαρμοί σε βάρος σωφρονιστικών υπαλλήλων ή άλλων κρατουμένων.
35 αιματηρές συμπλοκές.
1 βιασμός.
5 αποδράσεις.
Τα νούμερα αυτά καταγράφηκαν την τετραετία 2015-2019 σε 8 φυλακές της χώρες, σύμφωνα με την ενημέρωση που είχαν δώσει οι διευθυντές τους στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. (thetoc.gr, 11.01.2020)

Το Υπουργείο Δικαιοσύνης υποστηρίζει ότι τα φαινόμενα παραβατικότητας εντοπίζονται μόνο σε συγκεκριμένες πτέρυγες των φυλακών Κορυδαλλού και πως στη συντριπτική πλειονότητά τους οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι στις 34 φυλακές της χώρας επιτελούν στο ακέραιο τα καθήκοντά τους. (capital.gr, 27.03.2019)

Η αντίδραση του κράτους στα ανθρώπινα δικαιώματα των κρατουμένων

Το άρθρου 3 της ΕΣΔΑ (Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου) αναφέρει ότι:

 «ουδείς επιτρέπεται να υποβληθή εις βασάνους, ούτε εις ποινάς ή μεταχείρισιν απανθρώπους ή εξευτελιστικάς». 

Στην κατάταξη με τις περισσότερες καταδίκες για παραβίαση αυτού του άρθρου στα σωφρονιστικά ιδρύματα, μεταξύ 28 χωρών, η Ελλάδα είναι 4^η ! (1^η η Ρωσία, 2^η η Ρουμανία, 3^η η Ουκρανία). (capital.gr 27.03.2019).

Βρισκόμαστε μέσα σε περίοδο πανδημίας και οι συνθήκες και οι κίνδυνοι μέσα στις φυλακές διαρκώς αυξάνονται.
Ο ρυθμός των προφυλακίσεων συνεχίζεται, παρότι λόγω της κατάστασης πολλές δίκες αργούν να γίνουν. Έτσι οι φυλακές γεμίζουν ακόμη πιο ασφυκτικά.
Επιπλέον, οι κρατούμενοι, έρμαιοι της πανδημίας, δεν έχουν δικαίωμα στα εξωτερικά νοσοκομεία, τα επισκεπτήρια μειώθηκαν και οι άδειες αναστέλλονται (efsyn.gr, 27.08.2020).

Οι φυλακές και το σωφρονιστικό σύστημα γενικότερα, έπαψαν να αποτελούν αρμοδιότητα του υπουργείου Δικαιοσύνης. Με προεδρικό διάταγμα του 2019 τέθηκαν υπό την αρμοδιότητα του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη.

Τα αίτια που οδηγούν έναν κρατούμενο στην αυτοκτονία

Η αυτοκαταστροφική συμπεριφορά κατά τη διάρκεια της κράτησης, συχνά αποτελεί απελπισμένη έκκληση επικοινωνίας (Liebling, 1998a: 70). Ωστόσο, αυτή η αυτοκαταστροφική συμπεριφορά τις περισσότερες φορές εκλαμβάνεται από τον σωφρονιστικό μηχανισμό ως μέσω του κρατούμενου για διάφορους εκβιασμούς. Κατά συνέπεια εντείνεται το χάσμα μεταξύ κρατούμενων και σωφρονιστικών υπαλλήλων και αυξάνονται οι πιθανότητες αυτοκτονίας.

Τα πιο συνηθισμένα αίτια που οδηγούν έναν κρατούμενο στην αυτοκτονία είναι:

• Η στέρηση της ελευθερίας σε συνδυασμό με τη δυσκολία προσαρμογής σε περιβάλλον εγκλεισμού.
• Η αποκοπή από το οικογενειακό περιβάλλον ή κάποια συναισθηματική σχέση.
• Το στρες που δημιουργεί το περιβάλλον της φυλακής: Φόβος, βία, ανασφάλεια.
• Ο υπερπληθυσμός της φυλακής. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Δικαιοσύνης, οι θέσεις για τις Δικαστικές Φυλακές Κορυδαλλού είναι 640 και σήμερα κρατούνται 1.869 κρατούμενοι. (tanea.gr, 21.12.2002)
• Η απελπισία και η έλλειψη προοπτικής για το μέλλον, ιδιαίτερα σε κρατούμενος που δεν περίμεναν το μέγεθος της ποινής που τους επιβλήθηκε.
• Το αίσθημα ντροπής του κρατουμένου προς τους φίλους, τους συγγενείς αλλά και απέναντι στον ίδιο του τον εαυτό.
• Ο εθισμός σε ναρκωτικές ουσίες.
• Τραυματικά γεγονότα που είχαν συμβεί στη ζωή του φυλακισμένου πριν τον εγκλεισμό του (και που πιθανόν αποτέλεσαν και την αιτία που βρίσκεται φυλακισμένος).

Αποτελεί γεγονός ότι όσοι αυτοκτονούν στις φυλακές, δεν πάσχουν απαραίτητα από κάποια ψυχική ασθένεια. Ωστόσο, κάτω από αυτές τις συνθήκες, η αυτοκτονία παρουσιάζεται ως η μόνη λύση στον αδύναμο κατάδικοˑ ως η λύτρωση από τα δεινά της δύσκολης και επίπονης ζωής που καλείται να ακολουθήσει.

Τα ανησυχητικά σημάδια

Τα σημάδια ότι ένας κρατούμενος έχει τάσεις αυτοκτονίας διακρίνονται όταν:

• Αδυνατεί να προσαρμοστεί στο περιβάλλον του εγκλεισμού
• Έχει παρορμητική συμπεριφορά
• Ιστορικό εξάρτησης
• Ιστορικό ψυχιατρικών νοσηλειών
• Ιστορικό απόπειρών αυτοκτονίας
• Πάσχει από σοβαρή ασθένεια
• Πάσχει από κατάθλιψη
• Είναι εξαρτημένος από ουσίες
• Δέχεται απειλές από συγκρατούμενους του
• Είναι μόνος στην προσωπική του ζωή. Δεν έχει κανέναν να τον περιμένει.
• Έλαβε πρόσφατα κακές ειδήσεις από την οικογένεια του
• Έχει – ή πρόκειται να – καταδικαστεί για δολοφονία συντρόφου ή παιδιού
• Μιλάει για θάνατο
• Αναφέρει ότι δεν σκοπεύει να παραμείνει στη φυλακή για πολύ ακόμη, ενώ εκτίει μακροχρόνια ποινή
• Παραχώρηση αντικειμένων αξίας σε τρίτους

Λύσεις στο πρόβλημα – Μέτρα πρόληψης

Οι έρευνες έχουν δείξει ότι η αυτοκτονία είναι, τις περισσότερες φορές, αποτέλεσμα σχεδιασμού και όχι παρορμητική πράξη, γεγονός που την καθιστά δυνητικά πιο προβλέψιμη. Η αυτοκτονία, δηλαδή, δεν αποτελεί μη αναστρέψιμη πράξη και μπορεί να αποφευχθεί.

Η αντιμετώπιση που προβλήματος απαιτεί όμως να παρθούν κάποια μέτρα που αφορούν διάφορους τομείς.

Το πρώτο και σημαντικότερο μέτρο είναι η εκπαίδευση του προσωπικού.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προτείνει ειδικά προγράμματα εκπαίδευσης του προσωπικού κάθε σωφρονιστικού ιδρύματος. Τα βασικά σημεία αυτής της εκπαίδευσης, είναι:

• Αναγνώριση των χαρακτηριστικών των κρατουμένων που έχουν τάσεις αυτοκαταστροφής.
• Αντιμετώπιση του ευάλωτου πληθυσμού.
• Σωστή εκτίμηση της κατάστασης της ψυχικής υγείας των κρατουμένων.
• Γνώση παροχής πρώτων βοηθειών σε περιπτώσεις απόπειρας αυτοκτονίας.

(World Health Organization, 2002).

Οι περισσότερες σωφρονιστικές εγκαταστάσεις έχουν ελάχιστη εκπαίδευση προσωπικού σε σχέση με την πρόληψη του αυτοτραυματισμού και της αυτοκτονίας.
Έρευνα της NIC διαπίστωσε ότι μόνο το 62% των φυλακών παρέχουν εκπαίδευση για την πρόληψη της αυτοκτονίας. Από αυτούς, η εκπαίδευση γίνεται στο 90% του προσωπικού και η διάρκεια της εκπαίδευσης κρατάει μόλις 2 ώρες. Σε ελάχιστες δε περιπτώσεις, αυτό το 2ωρο επαναλαμβάνεται ετησίως. (centreformentalhealth.org).

Η αύξηση του προσωπικού στα σωφρονιστικά ιδρύματα.
Παρ όλη την αύξηση κρατουμένων στις φυλακές, δεν υπάρχει ανάλογη αύξηση προσωπικού. Αποτέλεσμα αυτής της έλλειψης είναι οι κρατούμενοι να περνούν περισσότερο χρόνο στα κελιά τους αλλά και να έχουν λιγότερα ραντεβού υγειονομικής περίθαλψης (όταν δεν υπάρχει κάποιος να τους συνοδεύσει).
Ταυτόχρονα, η έλλειψη προσωπικού έχει και ως συνέπεια το να δυσκολεύεται ένα μέλος του προσωπικού να αλληλεπιδρά και να δημιουργεί σχέση με τους κρατουμένους. Επομένως και δυσκολεύεται η ικανότητα του να αντιληφθεί εγκαίρως τις αυτοκτονικές προθέσεις ενός κρατουμένου. (centreformentalhealth.org).

Μεγάλης σημασίας είναι ο διαγνωστικός έλεγχος από έμπειρους ψυχολόγους για αυτοκαταστροφικές τάσεις του κρατουμένου, κατά την εισαγωγή του στη φυλακή. Αυτός ο έλεγχος θα πρέπει να επαναλαμβάνεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα να αναγνωρίζονται έγκαιρα τα άτομα υψηλού κινδύνου αυτοχειρίας, συμβάλλοντας ιδιαίτερα στη μείωση των αυτοκτονιών που γίνονται τις πρώτες ημέρες – ή και ώρες – μετά τον εγκλεισμό.  (Felthous, 1994: 480, Hayes, 1996: 23 επ., Liebling, 1998a: 214).

Η εκπαίδευση «βοηθών κρατουμένων» («care supporters», «listeners» ή «buddy watchers»), είναι ένα ακόμη μέτρο που θα βοηθήσει στην αποτροπή των αυτοκτονιών. (Bonner, 1992a, στο Maris et al. 1992a).

Η ενίσχυση των ομάδων συζητήσεων και ψυχολογικής υποστήριξης, επίσης θα βοηθούσε.

Η δημιουργία ασφαλών κελιών («suicide proof cells»), σε συνδυασμό με την απομάκρυνση των αντικειμένων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως μέσα πρόσδεσης, αποτελούν άλλο ένα μέσο πρόληψης. (ασφαλές κελιά Atlas, 1989: 161-171 και Rakis/Monroe, 1989: 154, Θεμελή, 1999: 622-624).

Στην Ελλάδα, στις φυλακές Κορυδαλλού έχουμε τα λεγόμενα «μπλε κελιά» για αυτές τις περιπτώσεις. Πρόκειται για 3 κελιά στο Ψυχιατρείο των φυλακών, με μπλε καουτσούκ κι έναν στρώμα. Εκεί «φιλοξενούν» όσους διαγιγνώσκονται ότι υπάρχει κίνδυνος να αυτοκτονήσουν.

Όταν παρουσιάζεται θάνατος υπό κράτηση η Εθνική Επιτροπή για τη Διορθωτική Φροντίδα Υγείας (National Commission on Correctional Health Care – NCCHC) ορίζει τριπλή έρευνα:

1. Κλινική έρευνα και εκτίμηση της κλινικής περίθαλψης που είχε ο έγκλειστος.
2. Ψυχολογική αυτοψία, μια αναζήτηση δηλαδή στους λόγους και τις αιτίες που οδήγησαν τον έγκλειστο στην αυτοκτονία.
3. Αξιολόγηση των ενεργειών που έγιναν ώστε να είχε αποφευχθεί το γεγονός.

Ο στόχος αυτής της έρευνας είναι να βρεθούν τυχόν αλλαγές σε διαδικασίες ή πρακτικές που θα μπορούσαν να διορθώσουν το πρόβλημα στο μέλλον. Ωστόσο, στο μεγαλύτερο ποσοστό των φυλακών δεν τηρείται αυτή η έρευνα. (vera.org)

Προσοχή: Η υπερβολή στην εφαρμογή των παραπάνω μέτρων ενδέχεται να οδηγήσει στα αντίθετα αποτελέσματα. Οι κρατούμενοι να νιώσουν μεγαλύτερη πίεση, λιγότερη ατομική ελευθερία και να καταλήξουν ακόμη πιο εύκολα στην αυτοκτονία.

«Απαραίτητη προϋπόθεση για να λειτουργήσουν σωστά τα μέτρα πρόληψης θα πρέπει να είναι η δημιουργία μιας σωστής επικοινωνίας μεταξύ κρατουμένων και σωφρονιστικών υπαλλήλων». (Hayes, 1998a: 250).

Το μέλλον

Δυστυχώς, το ποσοστό των αυτοκτονιών μέσα στις φυλακές, έχει ανοδική πορεία.

Ενδεικτικά, τα νούμερα στις φυλακές της Αγγλίας ήταν:
2011: 58 αυτοκτονίες
2014: 89 αυτοκτονίες
2016: 119 αυτοκτονίες (Center for Mental Health).
Στην Αμερική, το ποσοστό των αυτοκτονιών από το 2008 μέχρι το 2013 αυξήθηκε κατά 12%. (vera.org)

«Ο ολοένα αυξανόμενος αριθμός αυτοχείρων παραβατών του νόμου σε παγκόσμιο επίπεδο αποδεικνύει τις θλιβερές συνέπειες της λειτουργίας ενός μηχανισμού ψυχολογικής συντριβής» (Θεμελή, 2002).

Επίλογος

Ο ρόλος των σωφρονιστικών συστημάτων στις σύγχρονες κοινωνίες, βάση νομοθεσίας, οφείλει να είναι τριπλός:

1. Ως μέσο απειλής, να αποτρέπει πιθανούς δράστες να παρανομήσουν.
2.  Ως φύλακας, να προστατέψει την κοινωνία, απομακρύνοντας από αυτήν τα επικίνδυνα εγκληματικά στοιχεία.
3. Ως παιδαγωγός, να εξασφαλίσει τη διαπαιδαγώγηση αυτών των εγκληματικών στοιχείων και την αναμόρφωση τους έτσι ώστε, στις περιπτώσεις που είναι εφικτό, να τους δοθεί μια δεύτερη ευκαιρία και να μπορέσουν να επιστρέψουν στην κοινωνία.

Δυστυχώς, παρατηρείται (παγκοσμίως – όχι μόνο στην Ελλάδα) ότι ο 3^ος ρόλος σπάνια ακολουθείται.

Όπως επισημαίνει ο κ. Γιάννης Πανούσης, καθηγητής Εγκληματολογίας και ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών:

«Σε τελική ανάλυση, ο αριθμός (και ο λόγος) των αυτοκτονιών στις φυλακές συνιστά κρίσιμο δείκτη για την ποιότητα του σωφρονιστικού συστήματος και του πολιτισμού μας. Και σε αυτό το θέμα ουδείς αρμόδιος μπορεί να δηλώσει αθώος». (tanea.gr, 2002.12.21)

Αντίλογος

Στις Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζεται από αρκετούς εγκληματολόγους η θεωρία ότι, το αυξημένο ποσοστό των αυτοκτονιών μέσα στις φυλακές είναι αναπόφευκτο, μιας και – ούτως ή άλλως – οι άνθρωποι που έχουν αυτοκτονικές τάσεις είναι παράλληλα πιθανότερο να εγκληματήσουν και κατά συνέπεια να καταλήξουν στη φυλακή.

Πηγές

Επειδή το θέμα είναι λεπτό και παρουσιάζονται πολλά στοιχεία, ήμουν υποχρεωμένος να παραθέτω τις πηγές μου σε κάθε τι το οποίο ανάφερα. Συγχωρέσετε με αν αυτό έκανε την ανάγνωση λίγο κουραστική, αλλά θεωρώ ότι όφειλα να το κάνω ώστε ο καθένας από εσάς να μπορεί να κρίνει την αξιοπιστία των πληροφοριών.
Για κάποια σημεία που θεώρησα ότι δεν ήταν υποχρεωτικό να κάνω αναφορά, ακολουθούν οι γενικότερες πηγές:
ministryofjustice.gr, centreformentalhealth.org, vera.org,  thelancet.com, wikipedia.org, klimaka.org, vice.com, fylakes.gr, kathimerini.gr, tanea.gr, efsyn.gr, maxmag.gr, capital.gr, thetoc.gr.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΑΜΠΡΟΣ