Αστυνομική λογοτεχνία

Λίγα πρώτα λόγια για τη συγγραφή

Το αστυνομικό μυθιστόρημα αποτελεί ένα σπουδαίο είδος λογοτεχνίας που αντέχει στον χρόνο και έχει λάτρες σε όλες τις ηλικίες και όλα τα κοινωνικά στρώματα.

Μέσα από τη μυθοπλασία δίνεται έμφαση σε μια ιδιαίτερη πτυχή της ανθρώπινης κοινωνίας που αφορά το έγκλημα. Όπως και όλα τα υπόλοιπα είδη, έτσι και η αστυνομική λογοτεχνία ακολουθεί πάντα κάποιους συγκεκριμένους και ιδιαίτερους κανόνες γραφής. Συγκεκριμένα:

1. Υπάρχει κάποιο μυστήριο, κάποιος γρίφος όπου γίνεται παραβίαση του νόμου.
2. Κάποιος αναλαμβάνει να κάνει την έρευνα για την επίλυση αυτού του μυστηρίου.
3. Ξεκινάει η πορεία προς την εξιχνίαση του μυστηρίου.
4. Το μυστήριο λύνεται (χωρίς να είναι απαραίτητη η απονομή δικαιοσύνης).
5. Βασικά χαρακτηριστικά σε όλη τη διαδικασία είναι το μυστήριο, η αγωνία, οι εκπλήξεις και οι δυνατές ανατροπές.

«Υπόσχεστε ότι οι ντετέκτιβ σας θα εντοπίσουν σωστά και αληθινά τα εγκλήματα που τους παρουσιάζονται χρησιμοποιώντας αυτά τα πνευματικά μυαλά που μπορεί να σας ευχαριστήσουν να τους προσφέρετε και δεν θα εμπιστεύεστε ούτε θα κάνετε χρήση της Θεϊκής Αποκάλυψης, της Θηλυκής Διαίσθησης, του Άμπρα Κατάμπρα, των Συμπτώσεων ή του από μηχανής Θεού;»

Αυτός ήταν ο όρκος που καλούσε να δώσει κάθε νέο μέλος στο διάσημο «Detective Club» που ιδρύθηκε το 1930 από μία ομάδα Βρετανών συγγραφέων μυστηρίου, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων ονομάτων του χώρου της αστυνομικής λογοτεχνίας, όπως:
Agatha Christie, Dorothy L. Sayers, Ronald Knox, Freeman Wills Crofts, Arthur Morrison, Hugh Walpole, John Rhode, Jessie Rickard, βαρόνη Emma Orczy, R. Austin Freeman, GDH Cole, Margaret Cole, EC Bentley, Henry Wade, Constance Lindsay Taylor και HC Bailey.

Ο Ronald Knox (1888-1957) ήταν Άγγλος ιερέας, θεολόγος, παρουσιαστής ραδιοφώνου στο BBC αλλά και συγγραφέας αστυνομικών ιστοριών ντετέκτιβ. Έτσι, σε συνδυασμό των θρησκευτικών του και των αστυνομικών του γνώσεων, το 1929 έγραψε τις δικές του «10 Εντολές» για να καθοδηγήσει όσους συγγραφείς επιχειρούσαν να ασχοληθούν με την αστυνομική λογοτεχνία.

Οι 10 ΕΝΤΟΛΕΣ του Knox:

1. Ο εγκληματίας πρέπει να είναι κάποιος που αναφέρεται στο αρχικό μέρος της ιστορίας, αλλά δεν πρέπει να είναι κάποιος τις σκέψεις του οποίου σκέφτεται να ακολουθήσει ο αναγνώστης.
2. Φυσικά, όλες οι υπερφυσικές ή μεταφυσικές δυνάμεις αποκλείονται.
3. Δεν επιτρέπονται περισσότερα από ένα μυστικά δωμάτια ή περάσματα.
4. Δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν δηλητήρια που δεν έχουν ανακαλυφθεί μέχρι στιγμής, ούτε οποιαδήποτε συσκευή που θα χρειαστεί μια μακρά επιστημονική εξήγηση στο τέλος.
5. Κανένας Κινέζος δεν πρέπει να εμφανίζεται στην ιστορία. (Αυτό έχει να κάνει με την πτώση της Βρετανικής Αυτοκρατορίας εκείνη την εποχή όπου κάθε είδους ξένοι υπήκοοι πλημμύρισαν το Λονδίνο για να κάνουν εμπόριο, ιδιαιτέρως Κινέζοι. Οι παραδοσιακοί Βρετανοί αρνούνταν πεισματικά την εμπορική συνεργασία με κάθε μη Βρετανό. Ανεπιτυχώς βέβαια, μιας και σήμερα, όποιο αντικείμενο γυρίσεις από την ανάποδη θα δεις γραμμένο «made in China»).
6. Κανένα ξαφνικό ατύχημα, σύμπτωση ή διαίσθηση που αποδεικνύεται σωστή, δεν πρέπει ποτέ να βοηθήσει τον ντετέκτιβ. (Η προϋπόθεση εκείνη την εποχή ήταν ότι ο αναγνώστης πρέπει να λαμβάνει όλα τα ίδια γεγονότα που έχει λάβει και ο ντετέκτιβ. Ο σκοπός αυτού είναι να δοθεί στον αναγνώστη ίση ευκαιρία να λύσει το παζλ).
7. Δεν μπορεί ο ίδιος ο ντετέκτιβ να διαπράξει το έγκλημα.
8. Ο ντετέκτιβ δεν πρέπει να διαφωτίζει τον αναγνώστη με τα συμπεράσματα του που προκύπτουν από τις ενδείξεις. (Όπως είπαμε παραπάνω, ντετέκτιβ και αναγνώστης πρέπει να έχουν τα ίδια στοιχεία αλλά ο καθένας να βγάζει μόνος του τα συμπεράσματά του).
9. Ο φίλος ή βοηθός του ντετέκτιβ, δεν πρέπει να κρύβει τις σκέψεις που περνούν από το μυαλό του. Η νοημοσύνη του πρέπει να είναι ελαφρώς, αλλά πολύ ελαφρώς, κάτω από εκείνη του μέσου αναγνώστη. (Ο σκοπός του συγκεκριμένου χαρακτήρα είναι να αναδείξει την ευφυΐα του ντετέκτιβ, να θέσει τις ίδιες ερωτήσεις με τον αναγνώστη και περιστασιακά να συνοψίσει την πρόοδο της έρευνας μέχρι στιγμής. Κατά μία έννοια, ο αναγνώστης πρέπει να είναι σε θέση να απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις που διατυπώνει η συγκεκριμένη φιγούρα).
10. Τα δίδυμα αδέλφια, δεν πρέπει να εμφανίζονται εκτός εάν είμαστε κατάλληλα προετοιμασμένοι για αυτούς. (Οι εύκολες και «τεμπέλικες» λύσεις αυτού του τύπου, απογοητεύουν πάντα τον αναγνώστη).

Αν και οι περισσότεροι συγγραφείς τηρούν μέχρι και σήμερα αυτές τις «Εντολές», όλες τους έχουν κατά καιρούς παραβιαστεί από επιτυχημένους μυθιστοριογράφους που είχαν την ικανότητα να κρατήσουν την προσοχή του αναγνώστη από την πρώτη τους σελίδα, μέχρι το τέλος.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΑΜΠΡΟΣ