Μια ιδιαίτερη κατηγορία serial killers
Αν και στο Χριστιανισμό υπάρχει η πεποίθηση ότι μόνο ο Θεός βρίσκεται εκεί την ώρα ενός θανάτου, την παρουσία ενός «Αγγέλου Θανάτου» την συναντάμε σε πολλές θρησκείες. Στον Ιουδαϊσμό, για παράδειγμα, αυτός ο άγγελος είναι ο Σαμαήλ (ή Αζραήλ, ή Σαριέλ). Στον Ισλαμισμό, είναι ο Μαλάκ Αλμότ. Στον Ινδουισμό, ο Γιαμά (ή Γιαματάτζ). Και στην αρχαία Ελλάδα, βέβαια, έχουμε τον Χάρο.
Σε κάθε μία από αυτές τις περιπτώσεις, ο ρόλος του αγγέλου είναι είτε να περιμένει τον θάνατο να έρθει ώστε να παραλάβει την ψυχή του νεκρού είτε να προκαλέσει ό ίδιος τον θάνατο.
Τι γίνεται όμως όταν αυτόν τον ρόλο, του Άγγελου Θανάτου, τον παίρνει από μόνος του κάποιος άνθρωπος;
Ορισμοί
«Άγγελος θανάτου», είναι ο εγκληματίας (τις περισσότερες φορές κατά συρροή) ο οποίος σκόπιμα δολοφονεί άτομα τα οποία ο ίδιος φροντίζει.
Επειδή τις περισσότερες φορές οι Άγγελοι Θανάτου εργάζονται σε νοσοκομεία ή άλλα υγειονομικά ιδρύματα, λέγονται και Medical or Healthcare Serial Killers (HSKs) («Ιατρικοί και Υγειονομικοί κατά συρροή δολοφόνοι).
Τα θύματα
Συνήθως, τα πρώτα θύματα είναι ασθενείς που έχουν κάποια βαριά πάθηση και που είναι πολύ πιθανόν να πεθάνουν σύντομα.
Όσο περνάει ο καιρός όμως, η ανάγκη του δράστη να σκοτώσει κλιμακώνεται, με συνέπεια η λίστα του να περιλαμβάνει ασθενείς εύκολα θεραπευόμενους ή και απόλυτα υγιείς ανθρώπους.
Κατηγορίες, ανάλογα με το κίνητρο
Πέρα από τη βασική επιθυμία των συγκεκριμένων δολοφόνων να σκοτώσουν ανθρώπους που προορίζονται να βοηθήσουν, οι εγκληματολόγοι έχουν χωρίσει τους Αγγέλους Θανάτου σε κατηγορίες, ανάλογα με το κίνητρό τους (δημοσίευση στο «Journal of Investigative Psychology and offender profiling»).
«Άγγελος του Ελέους»
Πιστεύει ότι τα θύματά του υποφέρουν. Αυτό μπορεί να είναι αλήθεια αλλά και αυταπάτη του δράστη. Έτσι έρχεται ο «Άγγελος του Ελέους» ως ευσπλαχνικός σωτήρας και απαλλάσσει το θύμα του από τους πόνους, τερματίζοντας τη ζωή του.
Τα θύματα του είναι συνήθως ασθενείς με χρόνια νοσήματα, ασθενείς με έντονους πόνους, κατάκοιτοι ηλικιωμένοι, και γενικά οποιοσδήποτε θεωρεί ο δράστης ότι θα ήταν καλύτερα για τον ίδιο να σταματήσει να ζει.
Άλλες πάλι φορές καταφεύγουν στη δολοφονία για να απαλύνουν τον πόνο της οικογένειας του θύματος, που βλέπει τον δικό της άνθρωπο να βασανίζεται.
Παράδειγμα αυτής της κατηγορίας είναι ο Donald Harvey, ο οποίος καταδικάστηκε επίσημα για 37 δολοφονίες (ο ίδιος μιλούσε σε περίπου 90). Ακόμη και στη δίκη του ήταν αμετανόητος μιας και θεωρούσε ότι «τους απάλλαξε από τα δεινά τους». (Η ιστορία του Donald Harvey αναφέρεται σε άλλο άρθρο μας αναλυτικά).
«Κακοήθης Ήρωας»
Πρόκειται για την περίπτωση που ο δράστης πάσχει από το «Σύνδρομο Μινχάουζεν δια αντιπροσώπου». (Θα αναφερθούμε στο συγκεκριμένο σύνδρομο σε άλλο άρθρο).
Ο Κακοήθης Ήρωας, είναι αυτός που θέτει σε κίνδυνο την υγεία ενός ασθενούς οδηγώντας τον στα πρόθυρα του θανάτου, μόνο και μόνο για να εμφανιστεί στη συνέχεια ο ίδιος ως σωτήρας, στην προσπάθεια του να τον σώσει την τελευταία στιγμή.
Ακόμη κι αν γνωρίζει ότι ο ασθενής είναι πλέον νεκρός, ο Κακοήθης Ήρωας θα επιχειρήσει να τον συνεφέρει με ύστατες προσπάθειες για να θαυμάσουν οι άλλοι την επιμονή και την ανιδιοτέλεια του.
Συνήθως αδιαφορεί πλήρως για τη ζωή του ασθενούς και το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι η δική του προβολή στους συγγενείς του θύματος, στους συναδέλφους τους, ή ακόμη και η πιθανότητα ενός επαίνου ή μιας προαγωγής.
Παράδειγμα αυτής της κατηγορίας είναι ο Richard Angelo, ο οποίος σκότωσε 25 ασθενείς του. Κατά την ομολογία του, αυτό που έκανε ήταν να χορηγεί με ένεση διάφορα φάρμακα στους ασθενείς κι ύστερα να τρέχει ο ίδιος για την θεραπεία ώστε να εισπράττει τον θαυμασμό.
Ο «Σαδιστής Άγγελος Θανάτου» («Power Oriented»)
Πρόκειται για αυτόν που αρέσκεται στο να ασκεί τον έλεγχο και τη δύναμή του στα ανήμπορα θύματά του. Απολαμβάνει να πειραματίζεται με την υγεία τους αδιαφορώντας για την επικινδυνότητα και τον πιθανό τους θάνατο.
Ο Dr. Darrel Turner, ιατροδικαστικός ψυχολόγος και πρώην σύμβουλος του FBI, αναφέρει για αυτή την κατηγορία:
«Αυτός ο τύπος δολοφόνου νιώθει τη δύναμη του αρπακτικού απέναντι στην ανυπεράσπιστη λεία και ταυτόχρονα την θεϊκή δυνατότητα να ελέγχει και να αποφασίζει για τη ζωή ή τον θάνατο του άλλου».
Παράδειγμα αυτής της κατηγορίας είναι η νοσοκόμα Jane Toppan (ή «Jolly Jane»). Κατά την απολογία της είχε δηλώσει ότι, λίγο πριν ξεψυχήσουν τα θύματά της, ανέβαινε στο κρεβάτι και ξάπλωνε δίπλα στα θύματα της. Η απόλαυση της μάλιστα ήταν τέτοια που, βλέποντας εκείνη τη στιγμή τη ζωή να σβήνει μέσα από τα μάτια των ασθενών της, η ίδια ένιωθε σεξουαλική ικανοποίηση και συχνά ερχόταν σε οργασμό.
Ο «Άγγελος Θανάτου αναζητητής συγκίνησης» («Thrill Seekers»)
Πρόκειται για μια όχι και τόσο συχνή περίπτωση, που μοιάζει αρκετά με την περίπτωση του Σαδιστή Άγγελου Θανάτου.
Εδώ ο φροντιστής πειραματίζεται με τον ασθενή του, μόνο και μόνο… επειδή μπορεί. Βλέπει την πράξη του σαν ένα παιχνίδι που ο παίκτης/φροντιστής νιώθει την συγκίνηση του πως θα εξελιχθεί το παιχνίδι. Και όπως κάθε φορά που παίζουμε ένα ευχάριστο παιχνίδι που φτάνει στο τέλος του και θέλουμε να παίξουμε ξανά, έτσι και ο φροντιστής αυτής της κατηγορίας, μετά από κάθε θάνατο θέλει να “ξαναπαίξει”.
Ο «Άγγελος Θανάτου με κίνητρο» («Gain Motivated»)
Οι απόψεις των εγκληματολόγων διίστανται στο κατά πόσο αυτή η κατηγορία θα πρέπει να ανήκει στους Άγγελους Θανάτου.
Πρόκειται για την περίπτωση που ο δράστης έχει κάποιο προσωπικό όφελος από τον θάνατο του ασθενούς. Αυτό μπορεί να είναι οικονομικό (να του κλέψει, για παράδειγμα, χρήματα ή κάποιο άλλο αντικείμενο), μέχρι και απλώς γιατί ο ασθενής δυσκολεύει την εργασία του φροντιστή κάνοντας τον να θέλει να απαλλαγεί από αυτόν.
Ο «Ιεραπόστολος Άγγελος Θανάτου» («Missionary Killer»)
Πρόκειται για την λιγότερο συνηθισμένη περίπτωση. Ο Ιεραπόστολος Άγγελος Θανάτου πιστεύει ότι δρα υπό την καθοδήγηση του Κυρίου και δολοφονεί όσους θεωρεί ότι είναι «ανήθικοι» ή «ανάξιοι να ζουν». Με την πράξη του αυτή αισθάνεται ότι προσφέρει στην κοινωνία.
Τρόπος δράσης – μεθοδολογία
Ο Άγγελος Θανάτου χρησιμοποιεί τις γνώσεις του για να αρρωστήσει ή να σκοτώσει το θύμα του.
Οι περισσότερες δολοφονίες γίνονται με θανατηφόρα ένεση.
Η Αμερικανίδα Kimberly Saenz, δολοφόνησε 5 ασθενείς εκχύοντας τους χλωρίνη.
Η Ιταλίδα Daniela Poggiali, χρησιμοποιούσε χλωριούχο κάλιο. Στη συνέχεια ξάπλωνε δίπλα στα πτώματα και τραβούσε «selfies» φωτογραφίες που τις ανέβαζε στα κοινωνικά δίκτυα (social media).
Η Αμερικανίδα Genene Jones, νοσοκόμα παιδιατρικής κλινικής, καταδικάστηκε για 4 δολοφονίες (κατηγορήθηκε για 60) παιδιών. Η μέθοδος της ήταν ενέσιμα σκληρά ναρκωτικά στα παιδιά.
Ο Βρετανός γιατρός Dr. Harold Shipman, καταδικάστηκε για 15 δολοφονίες (κατηγορήθηκε για 250). Η δική του μέθοδος ήταν η ενέσιμη μορφίνη.
Ο Αμερικανός Donald Harvey (άρθρο), ήταν από τις περιπτώσεις που χρησιμοποίησε μεγάλη ποικιλία στις εκτελέσεις του (καταδικάστηκε για 37 δολοφονίες, κατηγορήθηκε για 90).
Ο Donald Harvey χρησιμοποίησε: Πνιγμό με μαξιλάρι, Απενεργοποίηση του αναπνευστήρα του ασθενούς, Χορήγηση μέσα στον ορό του ασθενούς υγρό μολυσμένο με ηπατίτιδα Β και HIV. Χορήγηση μέσα από την τροφή ή με ένεση, αρσενικού, κυανιδίου, ινσουλίνη, μορφίνη και καθαριστικό με πετρέλαιο.
Το προφίλ του Άγγελου Θανάτου
- Τις περισσότερες φορές ανήκει στο ιατρικό επάγγελμα.
- To 86% είναι νοσηλευτές.
- Στο 94% των περιπτώσεων, το ποσοστό θανάτων ήταν μεγαλύτερο όταν ο δράστης ήταν σε βάρδια.
- Πρόκειται ίσως για τη μοναδική κατηγορία serial killers όπου οι γυναίκες είναι περισσότερες από τους άντρες.
- Μία εγκληματολογική μελέτη του 2011 έδειξε ότι, το 30% των κατά συρροή γυναικών δολοφόνων, είναι νοσοκόμες.
- Σύμφωνα με την ψυχολόγο Dr. Michele Leno «Οι περισσότεροι άλλοι σειριακοί δολοφόνοι, διαγιγνώσκονται με “αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας”. Αντίθετα, οι Άγγελοι Θανάτου είναι συνήθως πολύ κοινωνικοί.
- Πρόκειται για εξαιρετικά θανατηφόρα κατηγορία κατά συρροή δολοφόνων με πολύ μεγάλο αριθμό θυμάτων.
- Ο μεγάλος αριθμός των θυμάτων έχει κάνει τους εγκληματολόγους να πιστεύουν ότι οι πράξεις ενός Άγγελου Θανάτου δρουν εθιστικά.
- Από τη στιγμή που αρχίζουν να σκοτώνουν, η συχνότητα θανάτων είναι, κατά μέσο όρο, δύο ασθενείς το μήνα!
Σχεδόν σε κάθε περίπτωση, ένας Άγγελος Θανάτου δρα ατομικά. Εξαίρεση έχει αποτελέσει η περίπτωση της Αυστριακής νοσοκόμας Waltraud Wagner που δρούσε σε νοσοκομείο της Βιέννης από το 1983 μέχρι το 1989. Η Wagner ξεκίνησε τις δολοφονίες μόνη της αλλά στη συνέχεια ξεσήκωσε 3 άλλες νοσοκόμες και δρούσαν μαζί.
Ορισμένοι Άγγελοι Θανάτου, ιδιαίτερα στην κατηγορία των Αγγέλων του Ελέους, είχαν στο παρελθόν υποφέρει από κάποιο αγαπημένο πρόσωπο που είχε επίπονη και μακροχρόνια ασθένεια μέχρι να πεθάνει. Σε αυτή την περίπτωση, έχει προκληθεί ψυχολογικό τραύμα στον δράστη και έχει πείσει τον εαυτό του ότι «προσπαθεί να αποτρέψει την οικογένεια των ασθενών να μην περάσουν την ίδια απόγνωση που πέρασε κι ό ίδιος», λέει η ιατροδικαστικός ψυχίατρος Dr. Carol Lieberman.
Πώς εντοπίζονται οι Άγγελοι Θανάτου
Από τη συμπεριφορά τους, οι Άγγελοι Θανάτου είναι δύσκολο να εντοπιστούν, ακριβώς επειδή δεν μοιάζουν με τους άλλους κοινούς δολοφόνους.
«Ακόμα και σε περιπτώσεις ναρκισσισμού, ή όταν είναι άκαμπτοι, έντονοι και ελεγκτικοί, η στάση τους αυτή μπορεί εύκολα να ερμηνευτεί ως σοβαρότητα στη δουλειά τους», λέει ο Dr. Turner.
Θα πρέπει όμως να δημιουργηθούν υποψίες από το προσωπικό του νοσοκομείου ή την οικογένεια των θυμάτων, αν:
- Η κατάσταση ενός ασθενούς επιδεινώνεται κατά τη διάρκεια της βάρδιας του ίδιου φροντιστή.
- Ο συγκεκριμένος φροντιστής είναι ο μόνος που μπορεί να επαναφέρει τον ασθενή.
- Ο φροντιστής επιλέγει νυχτερινές βάρδιες και γενικότερα βάρδιες με λιγότερους επισκέπτες, λιγότερο προσωπικό και επόπτες εφημερίας.
- Ο φροντιστής έχει την τάση να «προβλέπει» πότε πρόκειται να πεθάνει ένας ασθενής.
- Ο φροντιστής γενικά αναζητά την προσοχή των άλλων.
- Ο φροντιστής συχνά μετακινείται από ίδρυμα σε ίδρυμα.
- Ο φροντιστής είχε μια μεγάλη απώλεια αγαπημένου προσώπου που δυσκολεύτηκε – ή και δυσκολεύεται ακόμη – να ξεπεράσει.
Γιατί όμως συναντάμε τους Άγγελους Θανάτου κυρίως στο ιατρικό τομέα
Αρκετοί άνθρωποι που νιώθουν ενδιαφέρον για τη δύναμη της ζωής και του θανάτου, είναι φυσικό να προσελκύονται από ιατρικά ή συναφή επαγγέλματα. Αυτός είναι και ο λόγος που, ούτως ή άλλως, κάποιοι συνήθως επιλέγουν να γίνουν γιατροί.
Ένας χειρουργός, για παράδειγμα, σε κάθε επέμβαση που κάνει γνωρίζει ότι από το χέρι του κρέμεται η ζωή ή ο θάνατος του άλλου. Κι αυτό τον εξιτάρει. (Όποιος γιατρός το διαψεύσει λέει ψέματα).
Όταν όμως αυτό το ενδιαφέρον είναι παθολογικό, τότε εύκολα ξεφεύγει κανείς από την επιλογή του «να κάνω ότι μπορώ για να τον σώσω» στην επιλογή του «να τον κάνω να πεθάνει».
Επιπλέον, γνωρίζουμε ότι οι περισσότεροι Άγγελοι Θανάτου είναι νοσοκόμοι. Κάποιοι από αυτούς ίσως ήθελαν να γίνουν γιατροί και δεν τα κατάφεραν. Έχασαν δηλαδή τη δυνατότητα του να μπορούν να ελέγχουν τη ζωή ή τον θάνατο των ασθενών. Γι’ αυτό το λόγο καταλήγουν στον μοναδικό άλλο τρόπο που θα μπορούσαν και οι ίδιοι να ζήσουν αυτή την εμπειρία του γιατρού. Προσφέροντας δηλαδή τον θάνατο, που είναι πιο εύκολο από τη ζωή.
Τέλος, υπάρχει και το αυτονόητο: στον ιατρικό τομέα, είναι πιο εύκολη η πρόσβαση σε κάποιον αδύναμο ασθενή, σε ένα εξιλαστήριο θύμα. Και ταυτόχρονα, είναι πιο δύσκολο να γίνει αντιληπτή η δολοφονία.
Ίσως λοιπόν δεν έλεγε τυχαία ο Αμερικανός κινηματογραφικός παραγωγός, Sam Goldwyn ότι:
«Το νοσοκομείο δεν είναι τα κατάλληλο μέρος για να είσαι άρρωστος».
Επίλογος
Οι Άγγελοι Θανάτου, αποτελούν δυστυχώς μια κατηγορία σειριακών δολοφόνων που αυξάνεται διαρκώς, τα τελευταία 40 χρόνια. (Είτε ανθούσαν και παλαιότερα και απλώς δεν είχαμε καταφέρει να τους αναγνωρίσουμε!)
Η νομιμοποίηση της επιλογής της ευθανασίας (κάτι που συζητιέται πολύ, τελευταία), πιθανόν να αυξήσει τον κίνδυνο για επίδοξους Άγγελους Θανάτου να την χρησιμοποιούν για να καλύψουν τα δολοφονικά τους κίνητρα.
Σε κάθε περίπτωση, θα έπρεπε να υπάρχει αυστηρός έλεγχος σε άτομα που έρχονται συχνά σε επαφή με ασθενείς. Όσο κι αν το Σύστημα Υγείας πάσχει σε πολλούς άλλους τομείς, θα πρέπει να δοθεί μεγάλη βαρύτητα πρωτίστως σε αυτόν τον τομέα.
Μέχρι να το δούμε όμως αυτό, ας προσπαθούμε να τηρούμε τη σοφή λαϊκή παροιμία που μας έλεγαν οι γιαγιάδες κι οι παππούδες μας:
«Έχε τα πόδια σου ζεστά,
την κεφαλή σου κρύα,
τον στόμαχόν σου ελαφρύ,
γιατρού δεν έχεις χρεία».
ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΑΜΠΡΟΣ
Σχολιάστε